Herontdekking van de Mann Dynastie

In ‘Een Mann’ beschrijft Rindert Kromhout een fractie uit het leven van Klaus Mann, zoon van de beroemde schrijver Thomas Mann en neef van de broer van Thomas, eveneens een groot schrijver Heinrich Mann.
In deze omgeving groeit Klaus op en het valt op dat het schrijverselement dominant aanwezig is. Thomas is een groot ego en daar doet zijn succesvolle broer Heinrich niet voor onder en even vraag je je af of de haperende relatie tussen Klaus en zijn vader Thomas te maken zou kunnen hebben met dat gegeven. Wie wordt de grootste schrijver of de vraag: hoe moeilijk is het zoon te zijn van een groot schrijver en ook zelf schrijver willen worden. Klaus wil niet leunen op de naam van zijn vader, noch wil hij in diens schaduw staan en evenmin wil hij herinnerd worden aan het feit dat hij ‘zoon van’ is. Alhoewel deze elementen worden aangeroerd door de schrijver is dit niet het thema van het boek. Hoofdthema van het boek is de haperende relatie tussen Klaus en zijn vader, gezien vanuit Klaus zijn perspectief. Hij vraagt zich af waarom zijn vader niet net zoveel van hem kan houden en dat ook wil laten blijken als dat hij van Erika, het zusje van Klaus houdt. Erika probeert deze situatie enigszins te relativeren. ‘Je weet hoe de Tovenaar is’, zegt ze regelmatig. Tovenaar is de bijnaam die zij hun vader hebben meegegeven op grond van het feit dat hij over magische krachten beschikt door mensen, tijdens zijn lezingen, volkomen naar zijn hand te zetten. Toch legt Klaus zich niet bij deze situatie neer en besluit zijn vader een persoonlijke brief te schrijven. De brief groei uit tot een boek waarin hij terugkijkt op momenten in zijn leven en met name de momenten tussen hem en zijn vader. Klaus probeert zijn vader te begrijpen of door zijn ‘brief’ hem aan te geven wat het ontbreken van liefde en gebaren van liefde van zijn vader voor hem betekent. Wat hij niet ziet is dat zijn vader latent homoseksueel is en meer voor hem voelt dan alleen vaderliefde. Daarin zit ook zijn terughoudendheid richting Klaus.
Het boek is geschreven tegen de achtergrond van het begin van de twintigste eeuw, een turbulente tijd met een eerste wereldoorlog, de opkomst van Hitler en een aanwakkerende Jodenhaat.
Allemaal ingrediënten die te weinig naar voren komen in het boek. Zijdelings komt het even ter sprake en het is een gemiste kans van Rindert Kromhout dat hij deze elementen niet heeft uitgebuit. Het is bijna niet voor te stellen dat deze gebeurtenissen ook niet een rol hebben gespeeld in het leven van Klaus of diens familie, zelf van Joodse afkomst.
Het resultaat is dat het boek voortkabbelt. Het leest makkelijk en vanaf het begin zit je in het verhaal en blijf je je afvragen wanneer er een mate van spanning gaat optreden. Dier spanning blijft uit. Niet dat er per se spannende elementen van die periode in hadden gemoeten maar zelfs de psychologische spanning tussen Klaus en zijn vader, wordt wat mij betreft te weinig uitgewerkt en dat vind ik een gemiste kans omdat het zoveel meer had kunnen toevoegen aan een overigens goed verhaal.
Wat Rindert wel heeft bereikt met zijn boek is dat hij mijn belangstelling heeft gewekt of vernieuwd voor de Mann familie. Naar aanleiding van dit boek heb ik De Toverberg van Thomas Mann aangeschaft, het verhaal rond het sanatorium waar Mielein, de moeder van Klaus, met regelmaat wordt verpleegd. Dit feit en het schrijfproces en de uitgave van dit boek wordt in Een Mann beschreven. En toen ik het ontving, 925 pagina’s dik, bedacht ik dat Rindert een net zo’n omvangrijk boek had kunnen schrijven over Klaus en diens ontwikkeling als schrijver maar bovenal zijn relatie met zijn vader.

Al met al een plezierig boek, makkelijk leesbaar, geen page-turner maar wel een boek waarin je graag verder gaat en dat heel rustig leest. Ook een boek met een zekere historische waarde, gezien het feit dat je wel het een en ander te weten komt van deze drie schrijvers.

Daan Fousert