Prachtige historische roman

Marco Sebastini Corletti is als Italiaanse SS-er gestationeerd op La Perla Bianca, het landgoed van de joodse familie Tandori. In het verleden waren de families Tandori en Sebastini Corletti bevriend, waardoor Marco in een lastig parket is beland. Marco heeft een tijd in Kamp Dachau doorgebracht en wordt ook nu, continu geconfronteerd met de verschrikkingen van het naziregime. Door allerlei gebeurtenissen gaat hij steeds meer nadenken en twijfelen over zijn functie bij de SS. Hij is op zoek naar zichzelf, staat hij wel echt achter het naziregime en wil hij alle bevelen die hij krijgt uitvoeren?

Johan van den Ende heeft met Witter Zwart een prachtige historische roman geschreven over het leven van een SS-er tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het verhaal is bijzonder, omdat het geschreven is vanuit het perspectief van SS-er Marco. Vaak wordt juist voor het perspectief van de verzetsstrijder gekozen, omdat dit heldenverhalen zijn. Van den Ende kiest juist voor het perspectief van de “bad guy”. Een SS-er zouden we normaal gesproken verafschuwen, maar de auteur weet begrip voor Marco te bewerkstelligen en de menselijke kant van deze SS-er te laten zien.

Marco is SS-er, maar hij gaat steeds meer twijfelen aan het naziregime en het verschil tussen goed en kwaad. Zijn twijfel wordt onder andere veroorzaakt door de Joodse Ester Tandori. Een vrouw op wie hij in het verleden een oogje had, maar ook nu is hij gefascineerd door haar. Als Joodse vrouw heeft zij het niet makkelijk, als getalenteerde violist mag zij niet meer de optredens verzorgen die ze graag zou willen en daarnaast dreigt het gevaar van de kampen. Maar ondanks dat blijft Ester een sterke vrouw, die zegt wat zij denkt. Bijzonder krachtig en daarmee ook model voor de andere vrouwen in het verhaal.

Naast het verhaal over Marco, zijn er in het boek ook andere fragmenten in het boek opgenomen. Dit zijn dagboekfragmenten van Marco uit de tijd dat hij in Dachau werkzaam was. Aan deze fragmenten merk je al dat Marco geen keiharde SS-er is die het de kampbewoners moeilijk maakt. Hij denkt na over de menselijkheid en hij kan dan ook niet begrijpen hoe zijn collega SS-ers omgaan met de joden en andere gevangenen. Ook zijn er brieven in het boek opgenomen die Ester aan haar oma geschreven heeft over Marco. Ze beschrijft hierin haar fascinatie en twijfels over hem. De dagboekfragmenten van Marco en de brieven van Ester geven nog meer diepgang aan hun karakters. Eigenlijk bloeit er tussen hen een onmogelijke liefde, die verschillende uitdagingen met zich meeneemt.

Door dit boek krijgt de SS-er een menselijke kant. Je wordt als lezer gegrepen door het verhaal. De schrijfstijl van het boek is prachtig en meeslepend. Je leeft mee met de strubbelingen die Marco ervaart. Fascinerend en prachtig geschreven. Het is een boek dat je bijblijft en dat je moet laten bezinken en waar je nog regelmatig aan terugdenkt.