Hemel

“Het was als met een nieuw boek dat je had gekocht en ongelezen in de kast gezet: wanneer je het na een paar jaar voor het eerst tevoorschijn haalde, was het toch niet nieuw meer, al was er niets aanwijsbaars aan veranderd.”

Deze zinnen staan in een niemendalletje van Harry Mulisch uit 1992, getiteld De ontdekking van de hemel, net iets over de helft, op bladzijde 485. Het is precies dít boek waar de zinnen over gaan. Twintig jaar heeft het ongelezen in onze boekenkast gestaan, of eigenlijk in twee boekenkasten, want een mens heeft zo nu en dan een nieuwe boekenkast nodig. Helemaal kloppen doet de uitspraak niet, want de rug van het omslag was ooit rood, terwijl het nu een soort oudroze is.

Twintig jaar na de aankoop heb ik het dan eindelijk gelezen. Eerste indruk: niesbuien. Veel. Zo’n dikke pil verzamelt nogal wat stof, door de jaren heen. Handige tip, nog uit Mulisch’ en grootmoeders tijd: leg het boek een nachtje in het vriesvak van de koelkast (Ja, Harry Mulisch had ook al een vriesvak). Daar gaat de huisstofmijt van dood, of in ieder geval bijna. De niesbuien waren inderdaad minder, daarna.

Tweede indruk: pijn in de rechterpols. Ooit gebroken met schaatsen, vandaar, en we hebben het hier over 1202 gram schoon aan de haak, volgens de HEMA-keukenweegschaal. Dus heb ik het papieren boek afgewisseld met de e-reader (297 gram, met hoesje). Ook handig in bed én minder stoffig. En dan merk je pas goed dat het niet allemaal ellende is, zo’n boek van Harry Mulisch. Integendeel. Je leert er enorm veel van (derde indruk), over geschiedenis, religie, politiek, kunst, filosofie, muziek, sterrenkunde, natuurkunde, wiskunde, taalkunde, architectuur. En tafelmanieren.

Zo heb je van die mensen die spaghetti met behulp van een lepel eten, omdat ze vinden dat dat zo lekker authentiek Italiaans is. Dat blijkt dus – net als spaghetti eten met een mes, en rijst met stokjes en een lepel – helemaal niet de bedoeling te zijn. Het is ook weer niet zo dat het niet mág, maar het staat wél mooi in de tien geboden, ooit voor het eerst gepubliceerd op stenen tafelen, die nu (spoilers) saffieren tafelen blijken te zijn. Het staat er weliswaar niet letterlijk, je leest het tússen de regels door, en die tien geboden zijn helemaal geen geboden, eerder een soort gratis tips. Dat het bijvoorbeeld voor iedereen beter is als je niet iemand vermoordt. Zegt Harry Mulisch. En wat Harry Mulisch zegt, is waar. Wat autoriteit betreft staan Harry Mulisch en Facebook op één lijn.

Dat is nog niet alles wat hij te melden heeft over bestek. Ook dit: “(…) de wereld was soep en het denken meestal een vork: tot smakelijk eten leidde dat zelden.” Zie hier de oorsprong van de legendarische grap die helemaal geen grap blijkt te zijn: ork, ork, ork, soep eet je met een… Bittere ernst. Weet bijna niemand.

Vierde indruk: het leent zich uitstekend voor een aflevering van Supernatural. Maak daar maar een heel seizoen van.