Debuut over familiegeheim

Leah is het hoofdpersonage in de debuutroman Genade van Mirjam Vriend. Ze is Joods en heeft in haar jeugd te lijden onder een depressieve moeder, die een benadigde celliste is. Bovendien ontrafelt Leah een familiegeheim dat te maken heeft met de oorlog en van invloed is op haar hele jeugd en de relatie en omgang met haar ouders en grootouders. In het boek worden thema’s aangestipt als verlies, familiebanden, loyaliteit, vertrouwen en opgroeien.  

Het is lastig om in het verhaal te komen. Dit komt ten eerste doordat het boek niet prettig leest. Dat wordt onder andere veroorzaakt door een drukke en volle bladspiegel. De letters zijn gedrukt in een onprettig lettertype, en er is bovendien weinig ruimte voor witregels tussen alinea’s. De bladzijden staan te vol waardoor het vermoeiend lezen is. Maar ook het taalgebruik maakt dat het lezen niet lekker gaat; de zinnen zijn weliswaar kort maar dat is juist een manco. Er wordt slechts sporadisch gebruik gemaakt van verwijswoorden, en als ze al gebruikt worden is er weinig afwisseling te ontdekken. Op één bladzijde kan zo twintig keer het woord ‘ze’ voorkomen, verwijzend naar Leah, ook in meerdere regels onder elkaar. Hier had de auteur beter kunnen kiezen voor langere zinnen, met bijzinnen, en andere manieren van verwijzen naar de belangrijkste personages. Door de kinderlijke wijze van schrijven (makkelijke, korte zinnen) kan de lezer het gevoel bekruipen dat hij niet serieus wordt genomen. Verder moet worden opgemerkt dat de gedachten die worden verwoord, gedachten die Leah zou hebben, niet altijd even passend zijn voor de levensfase waarin zij zich op dat moment bevindt.  

De personages hadden beter uitgewerkt kunnen worden en blijven vlak. De lezer heeft niet het gevoel Leah nu echt te leren kennen. Hetzelfde geldt voor haar ouders en grootouders; wat voelen ze, wat beweegt hen? Ze spelen immers wel een rol in het verhaal en het familiegeheim, maar je komt maar weinig over hen te weten.

Het verhaal komt langzaam op gang en is helaas ook niet zo spannend of vermakelijk, het motiveert daardoor niet om door te lezen. Een groot deel van de roman beslaat het beschrijven van Leah’s jeugd, en hoe ze worstelt met haar depressieve moeder. Dit zou een interessant gegeven kunnen zijn als er ook vanuit de ouders van Leah werd geschreven, of als er dieper zou worden ingezoomd op de gevoelens van Leah, iets wat niet het geval is. De lezer wordt op afstand gehouden, blijft een toeschouwer, en wordt te weinig emotioneel betrokken bij het verhaal. Ondanks de theatrale manier van schrijven, waarin de auteur gedetailleerd bepaalde gebeurtenissen of zaken beschrijft, lijkt het toch een beetje onecht.    

De auteur is duidelijk thuis in de wereld van het bespelen van muziekinstrumenten op hoog niveau. Mirjam Vriend is zelf pianiste en heeft een achtergrond als toneelschrijver. In het boek zie je duidelijk haar kennis en ervaring op dit gebied terug, en ook verwerkt ze elementen uit haar eigen leven: zo laat ze de hoofdpersoon toegelaten worden tot het conservatorium. Wellicht dat dit mooie ingrediënten zouden kunnen zijn voor een toneelstuk, maar met Genade wordt de lezer helaas niet overtuigd.