Recensie Al te menselijk

Al te menselijk is gebaseerd op de scheppingsverhalen in Genesis (1:22). Van jeugd tot aan haar einde volgen we Saraï, haar Abram en de rest van het gezin waarin Saraï opgroeit. Van Ur tot aan het moment dat Abram, bijna, hun enige en heel laat geboren zoon Izaäk offert in opdracht van God oftewel Ik ben.

Ik ben vertelt ondertussen wat over zichzelf, de redenen voor het scheppen van de aarde en alles wat daar rondloopt en kruipt, over Adam en Eva (Ik verzon het verbod; zij verzonnen ongehoorzaamheid; dus verzon ik straf. We begonnen het samen te leren), over Kaïn, over Henoch, Noach (En als ik door mijn keus voor Noach de wereld met saaiheid zou bevolken, was dat des te beter. Ik had genoeg gezien van de gevolgen van autonomie en fantasie. Nu was ik op gehoorzaamheid uit.), over Babel (Ik verbijsterde hen met een veelvoud aan woorden tot ze alleen nog maar als kleine kinderen tegen elkaar konden brabbelen en babbelen. Daarmee was dat afgehandeld, in elk geval tot ze het vertalen uitvonden, en zelfs toen had ik hen nog aanzienlijk vertraagd.), om uiteindelijk uit te komen bij Saraï en Abram, die inmiddels met het hele gezin vanuit Ur naar Haran waren verhuisd, vanwege misdragingen van de jongste broer van Abram.
Onderweg waren Saraï en Abram getrouwd en ondanks jaren van proberen, was er nog steeds geen nageslacht geproduceerd. Ik ben neemt contact op met Abram en beloofd hem een land dat bevolkt zal worden door zijn nakomelingen.

Het is op dat punt aangekomen, dat eindelijk ook het verhaal van Saraï en Abram interessant en levendig wordt. Net als Eva in De kinderen van het paradijs van Marianne Fredriksson is Saraï uiterst sceptisch ten opzichte van het verhaal van Abram en zijn 'heer', maar besluit ze toch met hem mee te gaan op zoek naar het land dat Abram's heer hem zal wijzen. Het nomadenleven zou misschien de stemmen uit Abram's hoofd kunnen verwijderen, nietwaar?
Lot, de zoon van de jongste broer van Abram, sluit zich met zijn familie bij hen aan en zo begint een trektocht die hen naar Kanaän zal voeren, naar Egypte en weer terug. Uiteindelijk verdelen Lot en Abram 'de wereld' en vertrekt Lot naar de vlakten van Sodom en Gomorra. Omdat Ik ben nog steeds zijn woord niet is nagekomen en Saraï en Abram nog steeds kinderloos zijn, besluit Saraï de touwtjes in handen te nemen en stelt Hagar beschikbaar aan Abram om een nakomeling bij te verwekken: Ismaël. Ik ben bevalt dat eigenlijk niet en besluit uiteindelijk om Saraï ook nog zwanger te laten worden van Abram, met als resultaat Izaäk.
Het laatste deel van het boek, waarin Saraï en Ik ben om de liefde en de aandacht van Abram strijden na hun vertrek uit Haran, is het boeiendst, terwijl daarvoor alleen de vertellingen van Ik ben, na een moeizaam begin, origineel zijn en uitnodigen om door te lezen.

Ik heb er spijt van dit in het Nederlands gelezen te hebben, omdat die typisch Engelse humor, die lichte, niet-valse ironie zo moeilijk te vatten is in het Nederlands. Ik denk dat Ik ben minder vals zou zijn overgekomen dan nu het geval is. Van Jenny Diski zal ik zeker nog een boek lezen, maar dan in het Engels om er zeker van te zijn dat ik 'haar' toon vat en niet die van het Nederlands van de vertaler.