Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Recensie De ondraaglijke lichtheid van het bestaan

Deze reactie bevat spoilers, selecteer de tekst om de spoilers te lezen. Een bijzonder boek... je wordt aangesproken, meegenomen... je krijgt uitleg en als 'bonus' leef je een tijdlang in het Tjechoslowakije van vlak, tijdens en na de Praagse lente aan de hand van Tomas, Tereza en Sabina en een tijdje in Zwitserland met de drie eerder genoemden en Franz. Naast de verhalen van hun levens, wordt er regelmatig tijd en ruimte ingeruimd voor wat je zou kunnen noemen: filosofische bespiegelingen.

Eén van de mooiste 'filosofische bespiegelingen' in het boek gaat over het verschil tussen medelijden en medeleven. Een steeds terugkerend item van bespiegeling is.. herhaling. Daar begint Kundera mee op de eerste pagina door te refereren aan Nietzsche's eeuwige terugkeer. Kundera komt, behalve op herhaling, aan het (bijna) eind van het boek ook op Nietzsche terug; hij vertelt het beroemde verhaal na van Nietzsche en het paard dat geslagen wordt en schrijft:
"Maar ik heb het gevoel dat juist daarom zijn gebaar een verstrekkende betekenis had. Nietzsche vroeg het paard vergiffenis voor Descartes. Zijn waanzin (zijn breuk met de mensen) begint op het moment dat hij om het paard huilt.
En dat is de Nietzsche van wie ik hou, ..."

Laat ik ook niet vergeten om het Klein woordenboek van onbegrepen woorden te noemen, dat zo prachtig duidelijk maakt hoe dezelfde woorden zulke totaal andere ervaringen oproepen en (dus) emoties bij mensen kunnen losmaken... iets waarvan we ons zelden - en dan vaak nog maar ten dele - bewust zijn.

Er is eigenlijk veel te veel om dat echt recht te doen in een korte reactie, want bv. ook dat miljoenste verschil kan/mag ik niet vergeten te noemen. Het stukje wat me daarvan het beste zal bij blijven, is:
"Tussen Hitler en Einstein, tussen Brezjnev en Solzjenitsyn zijn veel meer overeenkomsten dan verschillen. Zou je het met een getal kunnen uitdrukken, dan is tussen hen één miljoenste verschillend en negenhonderdnegenennegentigduizend negenhonderdnegenennegentig miljoenste gelijk."

Maar ik kan en mag niet doorgaan en doorgaan, dus ik eindig met een quote afkomstig uit het (bijna) einde van het boek:
"Maar vooral: geen mens kan een ander mens het geschenk van de idylle geven. Dat kan alleen een dier, want dat is niet uit het paradijs verstoten. Liefde tussen mens en dier is idyllisch. Ze kent geen conflicten, geen hartverscheurende scènes, geen ontwikkeling. Karenin omringde Tereza en Tomas met zijn leven gebaseerd op herhaling, en hij verwachtte van hen hetzelfde.
Als Karenin geen hond was geweest, maar een mens, zou hij vast al lang tegen Tereza hebben gezegd: Hoor eens, ik baal ervan om elke dag met een croissant in mijn bek te lopen. Kun je niet iets nieuws voor me verzinnen? Die zin omvat de gehele verdoemenis van de mens."

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Ellen IJzerman (prowisorio)