Haakjes

Eiland berg gletsjer van Anne Vegter, de spiksplinternieuwe dichter des vaderlands, is een van de twee op dit moment beschikbare dichtbundels van haar hand. Spamfighter heet de andere bundel, maar Vegter heeft meer geschreven. Haar eerste boek, De dame en de neushoorn kwam uit in 1989; een kinderboek dat ze samen met Geerten ten Bosch maakte. Vegter schreef de tekst en ten Bosch was verantwoordelijk voor de illustraties. Ze wonnen er de Woutertje Pieterse Prijs mee in 1990. Daarna volgden dichtbundels, een boek met korte verhalen, een toneelstuk, een kolom in de Volkskrant en leverde ze wekelijks een bijdrage aan De Avonden.

In 2011 verscheen Eiland berg gletsjer, een door haar zelf geïllustreerde dichtbundel, waarvoor ze in januari 2012 de Awater Poëzieprijs 2011 ontving. Op de achterflap zegt de uitgever: De tekeningen, door de auteur zelf, getuigen van eenzelfde kwaliteit als de gedichten: kwetsbare lijnen verraden ondergrondse, vulkanische activiteit. Eenieder die de afbeelding op het voorblad van het boek bekijkt, zal daar in eerste instantie geen ondergrondse, maar vooral een expliciete en weinig verhullende activiteit (in) zien. Zonder de mogelijkheid om door de dichtbundel te bladeren - en waar kan je dat nog tegenwoordig? - wordt wellicht de indruk gewekt dat de gedichten net zo expliciet zijn als de tekeningen. Maar wie nog eens naar de tekening kijkt, ziet dan die door de uitgever benadrukte tere lijnen en de kwetsbaarheid van de mensen die ermee worden neergezet. Datzelfde geldt voor de gedichten opgenomen in Tramps, het eerste deel van deze bundel: ze lijken hard, ijzig en veeleisend, maar bij herlezing en nog eens en nog eens, is daar weinig meer van over. Dan zijn hardheid en vrieskou opgelost, verdwenen en blijven kwetsbaarheid, soms zelfs wanhoop over:

Tramps

Je had het over gevoelstemperatuur, onder nul vond je het tussen mijn dijen
in de vertrekhal. Na je tas hebben we elkaar heart tot heart omhelsd,

man ik kon je wel pijpen van plezier. Luister je eigenlijk nog.

We maakten stroeve vogels na, een doodsmak ontwierp je op papier
had je wat napret van je verveling. Het werd lastig redenen vinden op die manier.

Als het glas van je vinger springt zoek je iets tegen breukjes en zout op.
Het tapijt grijnst. Wil nu godverdomme iemand opstaan en me vasthouden.

In De Gids van januari stelt Bertram Mourits dat de woorden in een dichtbundel met zoveel lading bedeeld moeten zijn, dat het lezen ervan minstens zoveel tijd zou moeten vergen als dat van een roman. Daar zorgt Eiland berg gletsjer voor, omdat aan Vegters gedichten haakjes zitten die zich in je vastboren en pas loslaten als je je overgeeft en voelt wat er geschreven staat. Het letterlijk dwarse titelgedicht middenin de bundel is daar een prachtig voorbeeld van, maar het absolute hoogtepunt is Dochter van waarin Anne Vegter op meeslepende wijze het verhaal van de dochter van Noach vertelt. Op geheel eigen wijze en volkomen passend in deze verzameling afstandelijk erotische gedichten vertelt Noachs dochter hoe haar familie, na de tsunami, tot een volk kon uitgroeien. Moest uitgroeien. Haar verhaal raakt je keihard in het hart.<

moesten we dankbaar zijn
ik, mijn broers, mijn vader en mijn moeder
moesten we blij zijn
dat we overbleven
uitverkoren
we kunnen onze doden niet eens begraven

Gelezen in februari 2013