Gelijk water: simpel en puur

Eigenlijk is alles wat hierna volgt op voorhand al onvoldoende om het boek recht te doen. Ik kan me dan ook prima vinden in de woorden van George Walden. In een recensie in New Statesman schrijft hij o.a.: [...] Other than that, it is hard to know what to say. There are books one feels shabby about criticising at all in our hyper-democratic age. Er valt gelukkig wel veel over het boek te vertellen, omdat er zoveel in het boek verteld wordt. Diverse families worden gedurende een aantal jaren gevolgd in de aanloop naar WO I. Niet alleen die families staan om beurten in de schijnwerpers, maar ook allerlei gebeurtenissen, zoals het bouwen, inrichten en in gebruik nemen van het Victoria en Albert Museum met alle controverses daar omheen, de bankencrisis en de wereldtentoonstelling in Parijs. Ook worden de Arts-and-Craftsbeweging, de Fabian society (voorloper van Labour), de Anarchisten en de strijd voor vrouwenrechten van de Suffragettes gevolgd. Maar dat is niet alles, er is ook nog aandacht voor pottenbakken (geen straf voor iemand die dol is op de Antiques Roadshow, Bargain Hunt, Cash in the attic, enz.) poppenspelen en theatervoorstellingen van Peter Pan. Alle gevolgde families krijgen op de een of andere manier met één of meerdere van die gebeurtenissen en bewegingen te maken.
Duitsland kan niet worden vermeden door de hoofdpersonen. Hoewel de ene familie daar directer mee te maken heeft dan de ander, omdat er Duitse familiebanden zijn - en we zo ook nog een beetje Schwabing van rond de eeuwwisseling meekrijgen - is het onvermijdelijk dat de eerste wereldoorlog zijn invloed bij allemaal doet gelden. Het sprookjesleven, dat voor de oorlog door een beperkt deel van de bevolking werd geleefd, is dan ineens voor iedereen over. Maar ook vóór het uitbreken van die oorlog is het leven voor sommigen te zwaar. Bijvoorbeeld voor de Peter Pan-achtige zoon van Olive, die door haar wordt verraden of voor meester pottenbakker Fludd en zijn familie. Byatt's schrijven is eenvoudig prachtig. Laat ik me voor de beschrijving daarvan maar aansluiten bij wat J.C. Sutcliffe vanGlobe and Mail erover zegt: Indeed, the writing style is one of the book's biggest mysteries. There are no intellectual flourishes, no flashes of genius wordsmithery, no dazzling riffs. At first sight, each sentence is as nothing: clear, like water, simple, without any craft or elegance. The words just are: baldly stated, sometimes a little repetitive, straightforward, no sparkling fizz. Yet by a slow process of accretion, the writing takes on the majesty of a glacier: monumental, pure, beautiful. * recensie op basis van de Engelse uitgave, The Children's book, (uit)gelezen op 12 augustus 2009