Eindeloos quoten

Uit dit boek kan ik eindeloos quoten. Wat te denken van onderstaande alinea:

'De Atlantikwal,' zei apotheker Paelinck, 'daar zitten serieuze gaten in. En dat komt, ge weet dat ik mijn woorden wik en weeg, omdat de Duitsers zo stom zijn geweest om er Hollanders aan het werk te zetten. Ik ben voor Groot Dietsland, dat is bekend, maar die Hollanders erbij, dat is een grove vergissing. Redeneer eens. Een Hollander is eerst en vooral een commercant, dus dat wil zeggen dat vanaf de meestergast tot de simpelste metselaar iedereen op het materiaal verdient. Bijvoorbeeld, op een bunker die een dekkingsdikte van twee meter moet hebben brengen ze een aantal centimeters minder aan, op heel de breedte van de Atlantikwal gaan zo veel guldens in de Hollander zijn binnenzak. Ze verdienen op het beton, op het staal, op de schroeven, op de planken. De Duitsers die daar zitten zijn stekeblind, want de meesten zijn daar in Genesungsurlaub of het zijn zulke beginnelingen dat zij als zij landmijnen moeten leggen over hun eigen voeten struikelen en over een draad en de lucht ingaan.'

Bovenstaande spreekt mij als Ollander natuurlijk bijzonder aan, maar het boek staat tjokvol hilarisch fraais. Zo klaagt Tante Nora tegen Louis, het hoofdrolspelertje, en zijn moeder als zij bij haar langskomen met een nieuwe lading leesvoer:

'Constance, gij zijt vermagerd! Ik spaar het eten uit mijn mond voor onze Nicole en ik blijf maar vervetten, ik kan in niet een zomerkleedje meer. Louis, ge hebt mij wat gelapt met uw laatste lading boeken. Over boerenopstanden in 't jaar Zeventienhonderd. En dat andere, van die vent die verandert in een kever. Hij wordt wakker, Constance, en hij heeft sprietels lijk een kever. Ge kunt u aan alles verwachten de dag van vandaag, maar dat is toch meer voor onnozele kinderen.

Uit de aanhalingen blijkt duidelijk dat Hugo Claus de belevenissen van Louis en zijn uitgebreide familie ten tijde van de WOII, niet in Algemeen Beschaafd Nederlands heeft opgeschreven, maar wat er - hoop ik - ook uit blijkt, is hoe de tekst van het papier in je hart spat. Nee, Louis is geen lief knulletje dat je direct in je hart sluit, en dat geldt voor veel van de personages, maar door de wijze waarop Hugo Claus ze heeft opgetekend gebeurt dat alsnog. Heerlijk, heerlijk boek dat zich er prima voor leent om er heel lang, alinea voor alinea, van te genieten. Want zeg nu zelf, dit soort alinea's lees je toch niet maar één keer als je ze tegenkomt?

Toen hij naar huis liep trachtten brandweerlieden bij de Leie met stokken en haken een bultige zak aan de kant te krijgen. Het was een dode soldaat met een romige bol vol rode gaten als gezicht. De opgeblazen handen zonder vingers peddelden. Rond zijn uitzinnig gezwollen buik was een touw gewikkeld. Volgens een postbode (die zijn avondronde aan het vergeten was) betrof het hier een deserteur die zo bang was geweest en voor de Duitsers en voor zijn Belgische oversten dat hij zelfmoord had gepleegd. 'Want kijk naar dat koord! Hij heeft dat koord eerst rond zijn eigen gewikkeld met een stuk beton eraan, en dan zijn twee polsen vastgebonden omdat hij benauwd was dat het koord los zou scheuren van die beton en dat hij dan toch zou beginnen zwemmen voor zijn leven en dat wilde hij zijn eigen beletten. Ge moet zot zijn van benauwdheid om zoiets te doen. Maar als ge 't doet kunt ge 't beter volgens een methode doen.'