Als een doosje luxe bonbons

Thomas Verbogt (Nijmegen 1952) heeft een indrukwekkend oeuvre: hij publiceerde veel verhalen, romans, columns, cabaretteksten en toneelstukken. Ondanks de grote hoeveelheid werk, is hij relatief onbekend. In 2016 stond Verbogt met “Als de winter voorbij is” op de shortlist van de Libris Literatuurprijs.

“Hoe alles moest beginnen” is een sfeervolle, gevoelige roman over de jeugdvriendschap tussen Thomas en Licia, die hun hele leven belangrijk zal blijven. De sfeer is zacht en dromerig.
De drieënzestigjarige hoofdpersoon en ik-verteller Thomas is op zoek naar zijn herinneringen aan jeugdvriendin Licia, op zoek naar de grote levensvragen: waarom is mijn leven zoals het is.
Als kinderen van 6 jaar komen Thomas en Licia bij elkaar in de straat wonen, ‘herkennen’ elkaar en sluiten vriendschap. Samen kunnen ze het echte leven aan door het fantaseren van een eigen werkelijkheid. Hoe jong ze ook zijn, beiden zijn al getekend door het leven: Thomas is als jong kind ernstig ziek geweest en heeft dit ternauwernood overleefd, Licia’s moeder overlijdt plotseling.
In de zomer dat de kinderen twaalf zijn, verhuist Licia plotseling met haar vader en diens nieuwe vrouw naar Italië. Voor het eerst moeten ze afscheid nemen, maar ze weten niet hoe zoiets moet.
“Mijn woede is geen woede meer, maar wanhoop. En ook...onzekerheid…, nu ik alleen moet doen wat ik zes jaar met Licia heb gedaan.” Voor Thomas valt zijn leven in een zwart gat.
Natuurlijk zullen ze elkaar schrijven, maar van dit voornemen komt niet veel terecht.

Acht jaar later ontmoeten Thomas en Licia elkaar weer, in Italië. Thomas verwacht hun leven samen weer op te kunnen pakken, dat hun relatie niet veranderd zal zijn, dat Licia net zo op hém wacht als hij op háár. Maar Licia vindt dat ze elkaar na acht jaar niet echt meer kennen.
“Misschien zijn we toch in andere levens terecht gekomen”. Thomas heeft heimwee naar de tijd dat ze alles deelden en denkt daar met veel weemoed aan terug.

Rond hun veertigste zien Thomas en Licia elkaar weer. Nadat Thomas op de radio een interview met haar gehoord heeft, gaat hij haar opzoeken in Keulen. Ze praten over hun vriendschap, de relaties met hun ouders, hun leven en hun herinneringen aan vroeger. Hun onderlinge verwijdering is groter geworden. “Zo is het leven, het maakt ons alleen maar ouder en anders dan we daarvoor waren. Nergens is opnieuw mee te beginnen. Alles begint maar één keer.”

Op hun drieënzestigste, als de moeder van Thomas komt te overlijden, zien ze elkaar weer. Ze halen weer herinneringen op, lopen door de buurt van hun jeugd. Het leven heeft hen gevormd, ze hebben veel, zo niet alles, voor elkaar betekend, maar toch zijn ze niet samen gebleven. “Is niet dramatisch. Dramatisch is het pas als het anders had kunnen zijn, maar het had niet anders kunnen zijn.” Licia vertelt Thomas dingen over haar moeder die Thomas misschien wel vermoedde, maar niet wist.

De roman is opgedeeld in vier delen, die telkens een periode in het leven van Thomas en Licia laten zien. In alle delen staan de herinneringen, gedachten en gevoelens van Thomas centraal en de steeds groter wordende verwijdering tussen hem en Licia. De zes jaren van jeugdvriendschap zijn de kern van het verhaal, maar door de steeds groter wordende afstand tot die jaren kan Thomas beter relativeren en de vriendschap met Licia en de betekenis van die vriendschap voor hemzelf beter verklaren.
De schrijfstijl van Verbogt is beschouwend, bedachtzaam, poëtisch, toegankelijk, weemoedig en dromerig. Door zijn heldere, bijna eenvoudige taal, doorspekt met subtiele humor, komt Thomas als personage geloofwaardig tot leven. Op een bijna eenvoudige manier stelt Verbogt grote levensvragen aan de orde en schrijft hij met veel ontroering over spijt, ouder worden, vriendschap en liefde. Veel autobiografische elementen zijn verwerkt in de roman: de jeugd van Thomas (in Nijmegen) getekend door een zware ziekte, schrijverschap, dezelfde naam en leeftijd.
“Hoe alles moest beginnen” is een roman als een doosje luxe bonbons: niet bedoeld om achter elkaar te consumeren, maar om langzaam en met smaak en aandacht van te genieten.