Boris het Beest: origineel, vlot en weerzinwekkend

De Vlaamse Koen Strobbe richtte zich, na een carrière in de media, op wijn maken en schrijven. Dat doet hij in Zuid-Frankrijk, wat een prachtig decor blijkt voor zijn boeken. Na zijn debuut ‘Kruis en munt’ en zijn thrillers ‘Blankenberge blues’ (welke hij samen met Pieter Aspe schreef) en ‘De wolf van Colombes’, verscheen onlangs zijn indrukwekkend vierde boek: ‘De tragische eindes van Boris Basterache’.

Het boek neemt je mee in het leven van Boris Basterache. Hij is aan de start van het verhaal een elf jaar en woont samen met zijn ouders in een klein dorpje in Frankrijk. In de zomer van 1943, als de Duitsers ook aanwezig zijn in het dorpje waar hij woont, speelt zich een drama af waar Boris een grote rol in speelt. De oorzaak van dit drama moet, koste wat het kost, geheim blijven. Dat is niet altijd even gemakkelijk, want meerdere personen kennen de oorzaak. In zijn verdere leven wordt Boris dan ook continu met het drama geconfronteerd, wat tot schokkende gebeurtenissen en tragische eindes leidt.

Het verhaal wordt verteld door Boris. Strobbe schrijft vanuit de eerste persoon. Dit is een goede keuze: het zorgt ervoor dat Boris’ beslissingen -die niet altijd even fraai of sympathiek zijn- begrijpelijk worden. Strobbe’s schrijfstijl is vlot: de zinnen zijn kort en het taalgebruik is begrijpelijk. Zijn Vlaamse identiteit kan Nederlandse schrijvers wel even aan het nadenken zetten -woorden als flikken’, ‘vergaloppeer’ en ‘wel, ik vind..’ worden bijvoorbeeld gebruikt- maar het belemmert de begrijpelijkheid van het verhaal niet. Vanaf pagina 131 komt er sporadisch een tweede verteller bij wiens identiteit tot aan het einde van het verhaal geheim blijft. Dit element zorgt zeker voor een stukje spanning, maar had wat mij betreft wat verder uitgewerkt mogen worden, bijvoorbeeld door deze verteller vaker dan enkele pagina’s aan het woord te laten komen. Andere elementen die spanning aan het verhaal hebben toegevoegd zijn flashbacks en flashforwards (of wisseling van tijd) en de proloog, met beschrijving van een moord waar je je het grootste gedeelte van het boek blijft afvragen hoe het aan het verhaal relateert en wie er vermoord is.

De hoofdpersoon, Boris, is heel interessant. Zijn daden stroken niet met de hedendaagse (normen en waarden. Zo lijkt zijn morele ontwikkeling te stagneren. Zoals beschreven door Kohlberg (een Amerikaanse ontwikkelingspsycholoog), lijkt Boris te blijven hangen in het preconventionele stadium: hij blijft gedurende het hele verhaal gefocust op zijn eigenbelang en eigen persoon en niet op het grotere geheel (zijn omgeving of de samenleving). Dit maakt hem een bijna-beestachtige verschijning. De eindes, waar ook in de titel aan wordt gerefereerd, lijken voor de lezer dan ook tragisch, maar de vraag is of Boris ze ook als dusdanig ervaart. Toch krijg je geen hekel aan Boris. De hierboven genoemde schrijfstijl lijkt daaraan bij te dragen. De covertekst schrijft over Boris als een ‘gevaarlijke psychopaat’. Die rol had van mij wat verder uitgewerkt mogen worden, met een grotere focus op zijn gedachten.

Kortom, het boek vertelt een origineel verhaal: je leest nu eens niet over een hoofdpersoon die medelijden heeft met zichzelf (of zijn slachtoffers), maar over een hoofdpersoon die koelbloedig besluiten maakt. Zonder het voelen van veel emoties of het blijven redeneren over de goedheid van de daad. Daarnaast zorgt de vlotte schrijfstijl van Strobbe ervoor dat je het boek geen seconde wilt wegleggen. Dat is een kunst en dit maakt het boek zeker het lezen waard.