Recensie Schadevolle jaren

De vertaalde titel “schadevolle jaren”, evenals enkele zinnen in de beschrijving op de cover van het boek suggereren dat het leven van de hoofdpersoon, Ned, vanaf zijn jeugd, slechts verloopt op een negatieve, moeitevolle manier. Maar het blijkt de moeite waard gewoon te gaan lezen en zelf conclusies te trekken.
Het boek beschrijft de jeugd van Ned tot z’n 34ste levensjaar. Je zou kunnen zeggen dat Ned’s vader een leven leidt aan de rand van de samenleving, en zich tamelijk kansloos maakt daardoor. Toch is dat geen treffende beschrijving van Sam. Ned’s moeder, Jenny, is een neurotisch type. Ze leunt in emotionele zin erg op hem. Ze heeft het dan ook niet gemakkelijk. Want eenmaal terug uit de tweede wereldoorlog laat Sam zijn vrouw en zijn zoontje zitten en vertrekt, waardoor Ned in zijn vroege jeugd leeft zonder vader en op school aan de kinderen vertelt dat hij dood is. In die zin is de titel begrijpelijk gekozen, maar een erg typerende titel vind ik het zeker niet.
Tegelijkertijd wordt het leven in het plaatsje Mohawk, staat New York, beschreven. Behalve Ned en zijn ouders komen we een range van bijzondere karakters tegen, allen wonend in Mohawk. Russo heeft een evocatieve manier van schrijven als het om karakters gaat. Met slechts één korte zin roept Russo soms al beelden en herinneringen op. De economische situatie is niet rooskleurig te noemen en het leven is hard. Desondanks en misschien toch ook juist daardoor vloeit de drank rijkelijk. Gokken en paardenraces zijn populair.
De schrijver laat Ned zijn eigen verhaal vertellen op een volwassen manier. Toch had het gedeelte van Ned’s jeugd tot zijn 14e levensjaar korter gemogen. Het viel me niet mee me zo lang te moeten inleven in het leven van een kind. Het tweede gedeelte van het boek, waar Ned volwassen gaat worden, heb ik vlot en geboeid gelezen. Intussen ben ik me dan helemaal bekend gaan voelen in Mohawk met zijn kleurrijke inwoners. Ik voel me er bijna thuis. Aan de hand van het verhaal stel ik me voor dat je je daar een vreemde eend in de bijt zult voelen als je je ver verheven voelt boven de gemiddelde inwoner en je afstandelijk gedraagt. Je kunt vast en zeker ook verwachten dan een voorwerp van spot te worden tot je zelf wel zult besluiten om te vertekken. Dat ik me er bekend en bijna thuis voel is de verdienste van Russo die het leven met krachtige korte, zinnen heel dichtbij kan brengen. Ondanks veel ellende en tragische personen is het boek absoluut niet deprimerend. De vele dialogen met straathumor en sarcasme houden het breed uitgesponnen verhaal levend. Een echte roman, zonder allesomvattend plot. Een verhaal dat ontroert.