Ondanks de prachtige uitvoering van het boek kan het toch niet anders dan een behoorlijk teleurstellende thriller worden genoemd...

Om de één of andere reden staan Scandinavische thrillers in Nederland zeer hoog aangeschreven. Het algemene oordeel is dat ze kwalitatief veel beter zijn dan de verhalen die – bijvoorbeeld – de Nederlandse auteurs ons voorschotelen. Op zich is dit echter een vergelijking die je simpelweg niet kan maken, aangezien daarmee Scandinavië per abuis als land wordt aangemerkt, terwijl het in werkelijkheid om auteurs gaat uit meerdere landen. Als de Amerikaan Michael Connelly beter is dan alle Nederlandse auteurs, dan is het natuurlijk niet zo dat daarmee automatisch alle Amerikanen beter schrijven dan hun Hollandse collega’s. Maar voor het enorme aanbod van Scandinavische auteurs lijken veel mensen in ons land bereid die conclusie wel degelijk te trekken. Ik durf mij echter af te vragen waar dit dan allemaal op gebaseerd mag zijn. Want Arnaldur Indridason is inderdaad een geweldige auteur uit IJsland, maar ik zou op het gebied van de thrillers geen tweede naam kunnen bedenken. Uit Noorwegen komt Karin Fossum, maar die staat ook binnen haar eigen land toch echt op eenzame hoogte. En in Zweden – hét land van de literaire thrillers, als je alle berichten mag geloven – is Henning Mankell het centrum van vrijwel alle aandacht. Drie topauteurs uit drie verschillende landen: zoveel is dat nu ook weer niet. Natuurlijk zit er in de laag daaronder best wel het één en ander aan talent, maar om die nu meteen tot de bovenkant van het genre te rekenen gaat mij toch wel even wat te ver. Ik ben zelfs van mening dat uitgeverijen als Anthos en – vooral – De Geus veel tijd en energie steken in het uitbrengen van Scandinavische thrillers, om zoveel mogelijk te profiteren van het zelfs tot hun eigen verbazing gecreëerde ‘gat in de markt’. In prachtige uitvoeringen en met wervende teksten worden boeken aangeboden die meteen in aardige aantallen aftrek vinden bij het naar nieuwe namen smachtende publiek. Maar helaas kan de eerlijke liefhebber van literaire thrillers niet anders dan constateren dat er naast enkele veelbelovende auteurs er ook heel veel Scandinavische middelmaat in een Nederlandse vertaling de boekhandels wordt ingepompt.

Met de boodschap op de cover dat het om een sfeervolle Zweedse misdaadroman gaat, heeft uitgeverij De Geus de thriller Voyeur van Björn Hellberg uitgebracht. Hoofdpersoon is de al bijna gepensioneerde rechercheur Sten Wall die als redelijk eenzame vrijgezel vooral hoopt dat zijn laatste jaren binnen het politiekorps zolang mogelijk gaan duren. Hij heeft een klein en redelijk hecht team om zich heen, waarbij een aantal collega’s bijna een kopie lijken van hoofdpersonen uit de boeken van Sjöwall & Wahlöö. Ze hebben allemaal wat problemen thuis maar zijn wel zeer betrokken bij hun werk. Als het stadje waar zij de orde moeten handhaven wordt opgeschrikt door een seksmaniak die vrouwen telefonisch de stuipen op het lijf weet te jagen, besluiten zij allemaal op onderzoek uit te gaan. Maar als vervolgens in een garage de ontzielde lichamen worden gevonden van een man en een vrouw, krijgen de rechercheurs het plotseling wel heel erg druk.

Nergens in het boek vallen echter sfeervolle beelden te ontdekken, waarbij het sowieso al een beetje magertjes is als dat het enige is dat je op de voorkant van een cover kan plaatsen. Het verhaal in niet echt opwindend, maar met name het begin is ook gewoonweg saai en zo droog als het Zweedse knäckebröd te noemen. Na ruim een derde van het boek begint het verhaal enigszins te lopen en blijkt Hellberg bij vlagen een aardige verteller te zijn. Maar het plot is veel te simpel en de oplossing komt niet door ingenieus politiewerk tot stand, maar is zuiver toe te schrijven aan het onverklaarbare toeval. Het zal de meeste lezers met een kleine kater achterlaten en ondanks de prachtige uitvoering van het boek kan het toch niet anders dan een behoorlijk teleurstellende thriller worden genoemd. Hellberg mag wat mij betreft een voorbeeld nemen aan Nederlandse schrijvers als bijvoorbeeld René Appel en Tomas Ross, die zich op een veel hoger niveau bevinden dan de meeste Scandinavische auteurs van dit moment. Met uitzondering dan van Mankell, Indridason en Fossum, maar dat mag nauwelijks een schande worden genoemd.