Op het einde kom je het leven echt tegen

Stefan Popa is geboren in Vleuten in 1989. Zijn vader is geboren in Roemenie, maar gevlucht. Zijn moeder is in Nederland geboren. Hij studeerde journalistiek in Zwolle en woont nu in Baarn.
In 2014 verscheen zijn debuutroman: Verdwenen grenzen. Dit boek werd met veel lof ontvangen.

Of de oleander de winter overleeft.
Pitu is de oud-burgemeester van Crushuva, een dorp dat gelegen is op het hoogste en mooiste punt van Armenië. Hij leeft voor zijn dorp, zijn volk de Aroemenen , met hun eigen taal. Hij probeert om te gaan met het leven van nu, maar is het verleden niet vergeten.
In het dorp is hij nog steeds erg geliefd en iedereen groet hem. Toch valt het hem steeds zwaarder af te dalen van de berg, hij ziet alles veranderen.

Pitu is ernstig ziek, De Griek ( zijn huisarts ) heeft hem gezegd dat hij nog maar zes maanden te leven heeft, omdat hij een hersentumor heeft. Pitu heeft de arts dringend verzocht aan niemand te vertellen dat Pitu ziek is en Pitu heeft het alleen aan de priester verteld. Hij houdt het zelfs geheim voor zijn 20 jarige dochter Samarina en voor zijn vriendin Ecaterina. Met Ecaterina probeert hij te breken, maar dat lukt niet echt.

Pitu is opgegroeid zonder zijn vader Costa. Hij kent zijn vader alleen uit de vele verhalen die zijn moeder Aretia verteld heeft. Zijn vader kwam uit Samarina en zijn moeder had een kortstondige maar intense relatie met hem aan het einde van de oorlog. Hij is vernoemd naar de Aroemeense vrijheidsstrijder Pitu Guli, die vocht tegen de onderdrukking van de Ottomanen.
Costa was veel ouder dan Aretia en had ook al in WO1 gevochten.
De oorlogen waren zwaar voor de Aroemenen, die eigenlijk maar een doel hadden, het verkrijgen van een eigen staat. Met dat voor ogen kozen ze in iedere oorlog een partij waar ze zich achter schaarden.
Nu hij ziek is probeert hij eerst vast te houden aan het heden, maar al snel dwaalt hij steeds weer af naar het verleden.
In zijn laatste maanden maakt Pitu veel mee, dingen die hem soms intens verdrietig maken en die hij maar moeilijk verwerken kan.
Het is een reis met Pitu, zijn vader, het Aroemeense volk, dat eigenlijk zonder land is en vecht om de taal en cultuur te behouden. Op reis door de tijden van de diverse oorlogen.

Het boek kent aanvankelijk twee verhaallijnen die qua tijd ver uit elkaar liggen. Maar al snel verstrengelen deze zich en uiteindelijk komen ze samen.
Het persoonlijke verhaal van Pitu staat centraal, maar is onlosmakelijk verbonden met de problematiek op de Balkan. Heet verhaal is zowel klein als groot: het persoonlijke drama ten opzichte van de conflicten en problemen van de Balkanlanden.
Dit alles beschreven in een prachtige schrijfstijl, die soms bijna poëtisch is en zeker heel beeldend.
Vanaf de eerste zin word je in het leven van Pitu gezogen en wandel je eigenlijk naast hem door de laatste maanden van zijn leven. Daarbij leer je ook de cultuur en de geschiedenis van de Balkan goed kennen.
Het boek heeft een mooie traagheid die je de tijd geeft al wat er gebeurd te laten bezinken en te bezinnen.
Ik waardeer het met vijf sterren. Een van de mooiste boeken die ik in tijden gelezen heb.