Soms is zwijgen beter

Met Vox speelt Christina Dalcher in op het succes van Margaret Atwoods The Handmaid’s Tale, de laatste jaren brandend actueel dankzij de populaire Netflix-serie. Dalchers debuut heeft dezelfde premisse als Atwoods meesterwerk: in een dystopie is een puriteins regime geïnstalleerd dat vrouwen systematisch onderdrukt, en dit alles in de naam van religie. Helaas is Dalchers gedachtenexperiment minder gelukt en slaagt ze er niet in dezelfde psychologische horror op te roepen als Atwood.  

Voor de ontwikkeling van het plot gebruikt Dalcher haar achtergrond in theoretische linguistiek. In haar dystopische wereld krijgen vrouwen slechts 100 woorden per dag. Gaan ze over dit getal op hun teller, dan krijgen ze elektroshocks toegediend. Het getuigt van grondige research dat de schrijfster dit gedeelte heel geloofwaardig heeft gemaakt, met wetenschap om elke claim te ondersteunen.  

Maar in andere disciplines had de schrijfster zich beter ingelezen. Hierdoor roept het boek vanaf het begin vragen op zoals ‘als de helft van het personeelsbestand verplicht aan de haard zit, hoe gaat het dan met de Amerikaanse economie?’ Als de schrijfster al een antwoord formuleert, gaat ze er snel overheen, waardoor de meer kritische lezer op zijn honger blijft zitten. Voor een plot-gebaseerd boek zijn de eerste 40 pagina’s bovendien te langdradig en zijn de plot twists al van mijlenver op voorhand duidelijk.  

Een ander groot minpunt zijn de personages, die soms redelijk cliché neergezet worden. Zo is het voorspelbaar dat de (ex-)beste vriendin van het hoofdpersonage niet alleen uiterst feministische praat verkoopt, maar dan ook nog eens lesbisch is. Daarenboven gaan de conversaties van dit personage niet verder dan het karikaturale. Zo blijkt ze te struikelen over de woorden van de interviewer, die durft te refereren aan haar huwelijksstatus:  

“I’m glad you mentioned that, Miss Juarez.”
“Ms.”  

Ook het hoofdpersonage stoort, al was het maar omdat haar enige gebrek haar overspel met een mannelijke collega betreft. De echte morele dilemma’s blijven uit of worden al te gemakkelijk opgelost. Daarnaast dragen haar gedachten weinig bij en trappen ze open deuren in: “Please don’t get cold feet now. I can’t be sure whether I’m talking to Petroski or to myself.” En gevoelens, daarvan heeft het hoofdpersonage soms te veel, waardoor sommige scènes al snel melodramatisch aanvoelen. Alleen de relatie tussen haar dochter en zijzelf komt goed uit de verf, wat toch af en toe voor aangrijpende scènes zorgt.  

Een tweede gemiste kans is de tone of voice die af en toe poëtischer mocht zoals: “Somewhere along the line, what was known as the Bible Belt, that swath of Southern states where religion ruled, started expanding. It morphed from belt to corset, covering all but the country’s limbs.” Jammer dat de schrijfster de linguïstische achtergrond van de verteller niet heeft aangegrepen om meer van dergelijke stilistische pareltjes neer te zetten. Op frases als “Boys,  I think. They love to blow shit up. Or at least make it look like they’ve blown shit up.” zit nu eenmaal niemand te wachten.  

In haar nawoord richt de schrijfster zich tot de lezer: “[...] I hope [the story] makes you a little bit angry. I hope it makes you think.” En dat doet dit verhaal tot op zekere hoogte. Maar door de onnodige actie, plotholes en weinig inspirerende personages haalt dit verhaal nooit het niveau van het originele The Handmaid’s Tale. “I’ve become a woman of few words,” zegt het hoofdpersonage aan het begin van het verhaal. Had de schrijfster daar maar naar geluisterd.