Hazer leest als een bestelbus

Haarlem, 1978. De 17-jarige Rogier moet in rap tempo zelfstandig worden. Zijn ouders hebben hun idealen opgegeven en zijn naar Ierland vertrokken: ‘Wij moeten weg uit dit land, dat snap je toch wel? De revolutie is dood en dan blijven de patjepeeërs over.’ Hij gaat Nederlands studeren in Amsterdam, verandert zijn naam in Rogi en neemt zijn intrek in de Hazer, een voormalig politiebureau in Haarlem, dat gekraakt is door ‘Het hazenleger. Het leger zonder wapens, de vreedzaamste dieren ooit in opstand tegen de zwijnen van de macht.’

Rogi wordt volwassen in een bont gezelschap van enerzijds wanordelijk volk, op het asociale af en anderzijds bewoners die van de Hazer een veilige plek in de wereld willen maken. Wat ze gemeenschappelijk hebben is dat ze weinig willen, een hekel aan de maatschappij hebben, maar wel al te graag een uitkering genieten.

Jeroen Thijssen beschrijft in Hazer een mooi tijdsbeeld rond de krakersbeweging. De klassenstrijd, punkers en hanenkammen, het communisme, de IRA, vrije seks, ‘geen woning, geen kroning’: het zit er allemaal in. Helaas blijft het wat mat en afstandelijk en voel je steeds dat de auteur zelf geen deel uitmaakte van de krakersbeweging, waardoor hij ervaringen van ‘horen zeggen’ heeft genoteerd. Een soort polygoonjournaal op schrift.

De schrijfstijl van Thijssen is aantrekkelijk. Mooie zinnen met af en toe een diepe betekenis: ‘De nabijheid van de dood maakte, zoals de godsdienstleraar op het atheneum had gezegd, de levenden bereikbaar.’ Dialogen en acties worden met korte zinnen weergegeven, waardoor het verhaal meer vaart krijgt. Tegelijkertijd zorgt de consequent volgehouden verleden tijd voor een afstandelijkheid die het verhaal geen goed doet. Rogi staat erbij en kijkt ernaar, maar zijn betrokkenheid voel je niet. Illustratief is de volgende passage: ‘Soms, als hij op straat liep, rommelde het in de verte of trilde het onder zijn voeten. Dan was hij bang. Het was begonnen. Dit was het einde van de wereld en van Rogi Pardoen, eigenlijk pas net in het leven, en van alles wat hij kon en waarvan hij hield.’ Teveel ‘tell’ en te weinig ‘show’. Daarbij herhaalt Thijssen eerder gebruikte beelden, waardoor het beeld zijn kracht verliest.

De opbouw van het verhaal is degelijk. De drie verschillende verhaallijnen worden keurig gelijkmatig en chronologisch afgewikkeld, zonder verrassingen. Daardoor wordt het boek een tikkie saai. Een beetje zoals een bestelauto: hij doet waarvoor hij gemaakt is, maar er zit kraak noch smaak aan.

Ondanks het mooie tijdsbeeld en de aantrekkelijke schrijfstijl beklijft Hazer niet. Thijssen probeert in de roman meerdere thema’s een plaats te geven. Het verhaal over de ontwikkeling van Rogi en de Hazer wordt gekoppeld aan het verleden van de familie van Rogi. Waarom vertrokken zijn ouders naar Ierland? Wat maakt de relatie tussen zijn moeder en zijn oma zo slecht? Wat was de rol van zijn opa in de oorlog? Hoe zit het met de drankproblemen van Carla en oma? De versnippering van de thematiek zorgt ervoor dat de lezer eerder geraakt wordt door de bijpersonages dan door de hoofdpersoon Rogi. Daarbij zijn de antwoorden op de vragen uiterst voorspelbaar en simpel, wat ervoor zorgt dat de roman als geheel nogal gekunsteld aandoet.