Twee wegen: de kunst van het weglaten

Met Twee wegen doet Per Petterson een flink beroep op de vaardigheden van zijn lezers. De discontinue manier van vertellen, het veelvuldig wisselen van verteller, ontploffende zinnen en het weglaten van informatie maakt dat de lezer zijn best moet doen om het verhaal te volgen. Gelukkig wordt deze inspanning beloond: Twee wegen is een indrukwekkend boek over vriendschap, verlies en verleden. Prachtig geschreven met veel ruimte voor de lezer om het verhaal in te vullen.

Tommy en Jim zijn vrienden. Ze groeien allebei op in gebroken gezinnen, waarbij Tommy in eerste instantie het slechts af lijkt te zijn. Zijn moeder verlaat het gezin, vader schopt zijn kinderen het hele huis door en uiteindelijk worden de vier kinderen over drie opvangadressen verdeeld en raken ook zij elkaar kwijt. Jim heeft zijn vader nooit gekend. Schrijnend is het fragment: 'Willy had twee ouders. Toen ze klein waren, dachten Jim en Tommy dat het een beetje apart was om er twee te hebben, voor langere tijd in elk geval, tot ze begrepen dat de meeste kinderen er twee hadden, permanent.'
De beide vrienden raken elkaar kwijt als Jim wordt opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis en hij het lot hun vriendschap laat beëindigen. 'Kop of munt? (...) Kop, ik bel. Munt, ik bel niet.' Tommy heeft het maar te accepteren. Ieder gaat zijn eigen weg en na vijfendertig jaar komen ze elkaar toevallig weer tegen. Er volgt een ongemakkelijke situatie. 'In ieder geval goed je te zien.
Misschien een andere keer, Jim', en het voelde ietwat onbehaaglijk toen hij mijn naam zei (...)'

Petterson opent Twee wegen met een verwijzing naar Oh Sister van Bob Dylan. Een tekst over de strijd tussen het heden en het verleden, ver verwijdering, over een duel dat onvermijdelijk afloopt met een afscheid. Als lezer weet je dus wat je kunt verwachten, maar Petterson laat het je zelf invullen. Gaandeweg het verhaal vallen de puzzelstukken op hun plaats en ervaar je hoe prachtig dit boek in elkaar steekt. De schrijver wisselt beschrijvende passages af met stream-of- consciousnessfragmenten, waardoor je de personages leert kennen en begrijpen. De zinnen ontploffen bijna door de stroom gevoelens, observaties, gedachten en ideeën en de afwezigheid van leestekens versterkt de verwarring daarbij.

Twee wegen laat zien dat het misschien wel onmogelijk is om je verleden achter je te laten.