Dystopische 'soap' barstensvol suspense

Na een paar dagen krankzinnig lijden en walgelijk ziek zijn gaat het lampje (gelukkig) uit. Tenzij je resistent blijkt en het geluk –of is het pech?- hebt bij die ene procent overlevenden te horen. Om je heen niets dan stervenden en ten slotte doden. Het leven zoals je dat kende over, voorgoed. Tot stilstand gekomen. Bevroren in de chaos van de allesoverheersende paniek. Geen duidelijk doel meer hebben. Alles waar je voorheen hard voor werkte –dure televisies, sieraden, mooie huizen, geld- ligt zó voor het grijpen- maar is nu absurd onbelangrijk.

Dat is de situatie zoals King die schetst. Aan de hand van levensechte personages toont hij de aftakeling, bij ieder een verschillend proces, maar bij allen met dezelfde bizarre uitkomst: hoe dan ook ellende. Een tijdperk waarin blijkt of je een sterk of zwak karakter hebt breekt aan. King zou natuurlijk King niet zijn als er geen bovennatuurlijk aspect zit in zijn verhaal en als het Goed en het Kwaad niet in conflict geraken. De overlevenden met een zwak karakter worden gerekruteerd door de zogenaamde Duistere Man, wiens snode plannen tegen die van de goede Moeder Abagail indruisen. Zij is het verzamel- en middelpunt van de overlevenden met een sterk karakter. Die in principe kiezen voor het goede, in zichzelf en voor elkaar. Dat het niet meevalt om een democratisch en vreedzaam bestaan op te bouwen blijkt wanneer de nieuwe samenleving schoorvoetend overeind krabbelt. En groeit.

Kings bespiegelingen zijn treffend en confronterend. Hij is hard in zijn oordeel. De mens is per definitie zwak. Zijn overlevers hebben slechts uitstel gekregen; vervallen snel weer in hun oude destructieve gewoontes, zo, dat het niet anders kan dan dat de wereld over een eeuw of anderhalf alsnog zal uitsterven.

De Beproeving is niet echt een makkelijk boek om te lezen. Niet zozeer qua stijl, want die is briljant. Kings vertelkunst sleept je het ruim 1200 pagina’s dikke boek door. Tegelijkertijd is die omvang Kings achilleshiel aangezien hij te véél wil vertellen. Niet voor niets was de oorspronkelijke uitgave van De Beproeving aanzienlijk dunner en is het pas tien jaar later –toen zijn naam eenmaal was gevestigd- in volledige, onverkorte versie verschenen. Als sociologische, psychologische roman is dat een verrijking, temeer omdat je als lezer als het ware vergroeit met de (aanvankelijk wel verwarrend vele) personages. Het vergrote ‘soapgehalte’ gaat echter wel danig ten koste van het boek als (post)apocalyptische thriller. Het eerste deel is verbijsterend spannend, het zindert en overweldigt en ook daarna is de onwerkelijke desolate situatie goed voor zenuwslopende nieuwsgierigheid. Die prikkelende suspense kabbelt helaas grotendeels weg zodra de mens zich herpakt en weer ‘normaal’ begint te leven. Intriges en oorlog steken de kop weer op – reële gegevens, ons maar al te goed bekend en zo is het niet langer het fascinerend mysterieuze dat naar de keel grijpt.

Wie eenmaal begint met lezen zal waarschijnlijk niet meer kunnen stoppen. Hoewel dus wat onevenwichtig in zijn opzet is De Beproeving in de eerste plaats een meeslepende, sfeervolle fantasie. Vooralsnog. Een tijdloos verhaal dat haast gelezen kan worden als handleiding voor hoe het dus níet moet. Het zal bij lezen blijven. Gewoon van genieten en als je ’s nachts wil kunnen slapen vooral je kop in het zand gestoken houden...