Verstilling ten top

Een fascinerend gegeven, je laten invriezen om ooit te ontwaken in hopelijk betere tijden, met grotere overlevingskansen. In Delillo's Nulpunt begeleidt de jonge dertiger Jeffrey zijn vader in de laatste dagen tot het moment van invriezen van zijn stiefmoeder. De bevreemdende sfeer in de welhaast occulte kliniek is intens. Op de meest bizarre manieren komt de op handen zijnde verstilling tot uiting, tot aan een tuin van plastic toe. Jeffrey dreigt de grip op zichzelf en de situatie kwijt te raken en probeert alles te duiden, betekenis te geven, iets wat soms prachtige en amusante beschouwingen oplevert.

Het is een moeizame omschakeling met lezen, wanneer Jeffrey eenmaal terug in het gewone leven begint te vertellen over Stak. Een atypische puber die steeds meer ‘verstilt’, zich aan alles onttrekt. Hoewel Nulpunt in het geheel niet plot-gedreven is vormt zijn personage de brug tussen de onsamenhangend ogende delen die leidt tot een dramatisch hoogtepunt waarmee alles min of meer sluitend bijeen komt.

Nulpunt is beslist geen makkelijke roman, eerder een literair kunststuk. Het is het soort roman waar je een ‘sleutel’ voor nodig hebt, waarin je een geschikte weg van interpreteren moet inslaan. Zit je op de juiste weg dan werpen geopende deuren licht op dingen die anders frustrerend onduidelijk blijven. Het is jammer dat Delillo vrijwel niet ingaat op morele en ethische aspecten, want dat had het boek wellicht interessanter gemaakt voor een groot publiek. Nu raad ik het vooral de lezer die uitgedaagd wil worden aan. Of leesclubs, aangezien er genoeg is om te duiden.