Valt tegen

Bronja Hoffschlag debuteerde in 2013 met ’De Dode Kamer’, deel één van de Project X trilogie. ’De Dode Kamer’ is een dikke pil van 716 pagina’s. In afwachting van deel 2, ’De Skinner Methode’, komt Bronja met de novelle ’Snuff’; een intermezzo dat niets met de trilogie te maken heeft. Goed bedacht, want een dun boekje tussendoor kan nieuwe lezers over de streep trekken. Ik heb ’De Dode Kamer’ niet gelezen, maar wel de kritieken en die zijn zeer lovend. Mijn verwachtingen waren daarom wellicht te hoog gespannen. ’Snuff’ is weliswaar geschreven in een vlotte stijl - korte zinnen, korte hoofdstukken - maar echt sterk vind ik het boekje niet.

Het begint overtuigend, met een geloofwaardige recensie uit een Zweedse krant. Je komt zo op een originele manier meer te weten over de hoofdpersoon en het soort boeken dat hij schrijft. De hoofdpersoon, Sixten Jinks is, net als Bronja, bezig met een trilogie. Na een signeersessie wordt hij met een fan ontvoerd en in een ondergrondse ruimte gevangen gehouden. Waarom? Wat gaat er gebeuren? Een situatie die sterk aan ’Saw’ doet denken (en - heel slim van Bronja - daar wordt dan ook door Sixten Jinks zelf aan gedacht).

Daarna volgt een serie korte hoofdstukjes die door de tijd flitsen (juli 2013, april 2012, december 2011, et cetera), waarmee een fragmentarisch verhaal verteld wordt. Dat is even wennen, maar heel ingewikkeld is het ook weer niet: Bronja herhaalt de namen van de personen en door de context wordt wel duidelijk hoe ze zich tot elkaar verhouden. Daar zit ook direct het probleem: het boekje is zo dun dat het niet anders kan of (vrijwel) alles wat Bronja opvoert is belangrijk. Dat maakt je als lezer extra waakzaam en dus is al vrij snel duidelijk welke richting het verhaal uitgaat. Dat er in het laatste hoofdstuk nog een ’verrassing’ volgt, kan ’Snuff’ niet redden.

Het verhaal rammelt nogal. Dat wordt later ook verklaard, maar niet volledig. Want niet alleen de ontvoerders van Sixten Jinks komen niet overtuigend over, dat doet Bronja zelf ook niet: ’Als hij terug loopt (terugloopt !) naar de muur, waar Elin zit (komma overbodig), ziet hij dat ze het boek opzij heeft gelegd. “Probeer te slapen,” zegt hij.’ Slapen als je in een ondergrondse ruimte zit opgesloten en wordt bedreigd door iemand met een pistool? Aan het eind van het boekje komt Sixten Jinks nota bene zélf met de opmerking dat hij het meisje waarmee hij zat opgesloten niet vertrouwde omdat ze in die situatie gewoon kon slapen!

En ook met dat pistool gaat het mis: één van de ontvoerders zet het pistool op het hoofd van Sixten Jinks en haalt de trekker over. Er gebeurt niets. Een kwestie van mazzel, volgens de ontvoerder: “Zes kamers, man, vier kogels.” Bronja bedoelt vast een revolver. Een pistool heeft geen kamers, maar een magazijn…

Het was geen overbodige luxe geweest als er eindredactie had plaatsgevonden. Nu staan er vrij veel foutjes in: ’…daalt beheersd de trap af.’ (beheerst) ’Zijn jullie er uit gekomen …’ (er uitgekomen) ’… de man de deur open doet …’ (opendoet) ’… in een kroeg tegen gekomen …’ (tegengekomen) ’Tijd rekken.’ (tijdrekken) ’hij zelf’ (hijzelf) Die foutjes haal je er niet uit met een spellingscontrole.

Nog een opvallende zin: ’Er staan weinig meubelen, maar er ligt vloerbedekking en er staan wat goedkope stoelen, een lange tafel, een bankstel en een kast.’ Hoeveel meubels zou je nog nodig hebben om niet meer te spreken van ’weinig’, vraag ik me dan af…

En over uitgevers: “Vier wilden het hebben en bij de vijfde ’paste het niet binnen het budget’.” Waarschijnlijk bedoelt Bronja: “binnen het fonds”.

En: ’Hij probeert zijn stemming te peilen en hem een beetje te doorgronden.” (een béétje doorgronden?)

Sixten Jinks hekelt op pagina 69 het literaire boek. Zijn uitgeefster noemt zijn nieuwe product ’waardeloos’ maar vindt het wel boeiend. Ze hebben het dan over hetzelfde product wat ik (de lezer) op dat moment voorgeschoteld krijgt. Het lijkt alsof Bronja zich excuseert voor het boek, maar ook direct de arrogantie van Jinks overneemt om ermee weg te komen: als het goed verkoopt, wie zeurt er dan nog? Des te merkwaardig is het dat Bronja haar ’Snuff’ wél het predikaat ’literaire thriller’ meegeeft…

Het is jammer dat er aan ’Snuff’ niet iets meer zorg is besteed. Nu lijkt het beknopte formaat een doel op zich (waarom staat er zo prominent ’119 pagina’s’ op de cover? Is dat een aanbeveling?). Ik ga niet zover dat ik het boek ’waardeloos’ noem, maar met wat meer uitwerking (en meer pagina’s) was de plot misschien overtuigender. En dan was ’Snuff’ mogelijk wél een aanbeveling voor ’De Dode Kamer’ of voor de volledige Project X trilogie. Nu is het dat niet.