Tijdloos en uniek

'Requiem voor de misdaadroman'

Alleen al door deze gekozen ondertitel wordt duidelijk dat we hier niet te maken hebben met een dertien-in-een-dozijnverhaal. Dürrenmatt (1921-1990) heeft dan ook zeker niet de bedoeling om met De belofte (oorspronkelijk: Das Versprechen, 1958) een standaardthriller te schrijven.

Het boek begint met een aanklacht tegen het simplisme, waarmee thrillerschrijvers de lezer een beeld van de werkelijkheid voorschotelen. Om dit kracht bij te zetten vertelt een oud-commissaris van politie aan een schrijver het verhaal van commissaris Mätthai, die zijn erewoord geeft aan de ouders van een op een afschuwelijk vermoord meisje dat hij de dader zal vinden. Door zijn erewoord raakt Mätthai obsessief betrokken bij de zaak. Hierdoor gebruikt hij heel discutabele opsporingsmethoden met als gevolg een apotheose die de genoemde aanklacht inderdaad handen en voeten geeft.

Met De belofte is inderdaad een uniek product, 60 jaar na het verschijnen van het origineel, uitgebracht. Het is geen verhaal voor degene die zit te wachten op knallende kogels en vloeiend bloed. Maar dat wordt meer dan gecompenseerd door de sublieme manier, waarop de auteur de lezer laat nadenken over werkelijkheid en fictie. Dat doet hij op verschillende manieren. Soms heel duidelijk als de oud-commissaris zegt: '...om eerlijk te zijn, ik heb nooit veel opgehad met misdaadromans en het spijt me dat u zich daar ook mee bezighoudt. Tijdverspilling.' Op andere momenten veel subtieler, zoals bij ontknoping. Helaas kan ik hierop, op deze plek, niet verder ingaan in verband met spoilergevaar. Het is de moeite waard om dit einde zelf te gaan beleven.

Door het absoluut unieke karakter en de sublieme invalshoeken van deze misdaadroman is dit een absolute aanrader voor iedere lezer, die zich interesseert voor rol van de misdaad(-roman) in het dagelijkse leven. Het is zeker geen eenvoudig boek. Het is een tijdloos verhaal om te lezen, te herlezen en om door te vertellen tot in lengte van jaren. Dürrenmatt verdient postuum grote bewondering voor deze nalatenschap.