Ayoub, het venijn zit in de staart

Ayoub is een bundel van drie in eerdere instantie los uitgegeven boeken van Fikry el Azzouzi. Ze hebben een gezamenlijk thema, namelijk Ayoub, een jongen die in België opgroeit maar zijn roots heeft in Marokko. De verhalen uit dit drieluik zijn zonder problemen losstaand te lezen maar het is bizar hoe het verhaal versterkt wordt door de drie urgente momenten uit het leven van Ayoub op deze manier te bundelen.
Het eerste deel, Het schapenfeest, gaat over de zeer jonge 11 jarige Ayoub die binnen zijn gezin worstelt met de generatiekloof die uitvergroot lijkt door de gedwongen en noodzakelijke integratie van kinderen uit Marokko die hier opgroeien. Waarom integreren zijn ouders niet net zo hard als van hem verwacht wordt?
In het tweede deel, Drarrie in de nacht, is hij al ouder. Als vijftien jarige ontspoort hij in de nachtelijke uurtjes. Hij balanceert tussen de normen en waarden van zijn herkomst en die van de nacht. Weet hij de juiste keuzes te maken als de verkeerde keuzes zo pontificaal op zijn pad komen, hem zelfs opgedrongen lijken te worden.
Dan volgt het derde deel, Alleen zij, waarin Ayoub Eva ontmoet. Twee verschillende werelden, alleen de liefde lijkt gelijk te zijn. Hoe manoeuvreren ze zich door een duister wordende omgeving.
De schrijfstijl is eenvoudig en helder en wordt op een plezierige manier versierd met hier en daar een Marokkaanse term die niet verhelderd wordt in een noot of woordenlijst. Je mag als lezer aan de slag en zelf bedenken of juist opzoeken wat dit betekent. Hoewel het eerste boek eenvoudig lijkt en geschikt lijkt voor jeugdige lezers, staat het vol met dieper liggende lagen en thema’s die niet altijd even luchtig zijn. Het is wel mogelijk om er over heen te lezen. Zo lijkt het tweede deel perfect passend voor jongvolwassenen maar ook hier zijn de beschreven thema’s schrijnend en rakend en voor ervaren lezers goed om in te verdiepen. Het laatste deel lijkt lichtvoetig te starten maar wordt allengs steeds zwarter.
In elk van de boeken heeft el Azzouzi gekozen voor een andere vorm van vertellen. Bij Het schapenfeest staat het gebrek aan orde centraal door het boek niet op te delen in hoofdstukken. Er wordt gebruik gemaakt van een ongebreidelde fantasie waarbij de lezer zich kan afvragen of dit ontspruit uit het brein van de auteur die er magisch realisme in legt, of juist uit het brein van een wat angstige maar tevens overmoedige 11 jarige die zijn angsten levendig kan voelen. Drarrie bevat meer structuur, heeft hoofstukken, maar plezierige verwarring wordt gecreëerd doordat Ayoub het verhaal vertelt en de lezer hier en daar toespreekt in zijn dagboekfragmenten. In Alleen zij kiest hij er juist voor om het perspectief te wijzigen en een hoofdstuk vaak vooraf te laten gaan door informatie die het boek een licht dystopische kant meegeeft. Deze bijzonderheden maakt de verhalen van el Azzouzi extra aantrekkelijk. Je moet telkens even moeite doen om de reden van deze aanpak te doorgronden.
Naarmate de verhalen vorderen worden de problemen nijpender en meer verontrustend. Hoewel het eerste deel een duidelijk kantelpunt bevat, wat een goede romp geeft aan het verhaal, wordt dit in de laatste twee delen een beetje gemist waardoor er op een gegeven moment een punt komt waarop het verhaal wat lijkt te kabbelen. Daar staat weer tegenover dat de auteur het einde van boek twee en drie telkens heel sterk weet neer te zetten. Het gif lijkt zit in de laatste bladzijden van deze delen te huizen. Het venijn zit in de staart.