Een ontgoocheling, dat is het zeker

Een prachtige parel in het oeuvre van Willem Elsschot vinden we in Een ontgoocheling. De herkenbare stijl, met verhulde ironie en zeer zakelijk ogende zinnen zonder opsmuk is voor Elsschot kenners een streling voor het brein. Het is de tweede roman van zijn hand.

Het verhaal is aandoenlijk en vermakelijk tegelijkertijd. De Keijzer, een zakenman zonder enige ambitie of aanleg voor dit vak, hoopt dat zijn zoon zal kiezen voor een beroep dat goed aangeschreven staat en goed verdient. Hij heeft de route al voor hem uitgestippeld maar heeft geen rekening gehouden met de ambities en aanleg, of het gebrek hieraan, van zijn zoon. Zijn verdriet hierover probeert hij te verwerken en te verdrinken bij zijn favoriete kaartclub. Maar ook daar zit hem het een en ander in de weg.

Elsschot weet, als geen ander, in een enkele zin een hele wereld in beeld te brengen. Anderzijds spreekt hij zich niet uit over zijn eigen denkbeelden. Hij laat dat over aan de lezer die zich zelf een mening hierover moet vormen.
De humor is niet zo uitgesproken als in Kaas en het verhaal heeft minder verdieping dan De verlossing. Lezers die zijn gehele oeuvre kennen, herkennen situaties, stijl en humor die ook in andere boeken naar voren komen en kunnen hiervan genieten. Maar ook voor de niet doorgewinterde lezer is dit een fijn verhaal met voldoende stof tot nadenken.