Een dubbelroman over het belang van het Wereldtijdschrift

Lijmen/Het been is een samengevoegde roman van Willem Elsschot waarbij Het been ongeveer 15 jaar later geschreven werd dan het eerste deel van het boek maar sindsdien zijn deze verhalen onafscheidelijk.
Het verhaal beschrijft hoe de ene persoon de ander leert om het Wereldtijdschrift, een tijdschrift dat vol staat met de prachtige en lovende woorden over enkele bedrijven, aan de man of vrouw gebracht moet worden en welke gevolgen dit heeft voor diverse personen. Qua onderwerp is het leerzaam voor iedereen die geneigd is zich in de luren te laten leggen. Daarbij blijkt het beschreven thema ook nog opvallend actueel te zijn, hoewel het tweede deel reeds tachtig jaar geleden geschreven is.

Veel scholieren in het voortgezet onderwijs zijn wel in aanraking gekomen met een of meerdere werken van Elsschot. Voor velen leest het als een wat voortkabbelend verhaal met weinig actie, een enkeling zal op die leeftijd de ironie met een snufje melancholie kunnen waarderen. Het lezen van meerdere werken van deze schrijver of het herlezen van een roman kan een meerwaarde betekenen en maken dat men de beschreven thema's beter herkent.
De schrijfstijl van Elsschot is herkenbaar in zijn gehele, niet omvangrijke maar wel belangrijke oeuvre. Zijn humor en zijn beknoptheid kom je als lezer in elk werk tegen. De een houdt er van de ander niet.
Elsschot die vaak gekoppeld wordt aan de nieuwe zakelijkheid, schrijft bondig met geen enkel woord dat onnodig is of enkel ter verfraaiing dient. Dat wil niet zeggen dat zijn zinnen of verhalen zakelijk zijn. Hij schrijft juist enorm beeldend en kan in een enkele zin een personage zo beschrijven dat men deze persoon direct op straat zou herkennen. Daarnaast toont hij veel gevoel voor emoties. Ook gebruikt hij leuke stijlfiguren zoals herhalingen, pleonasmen en tautologie die het verhaal en de karakters die geschetst worden versterken. Ook maakt hij gebruik van enumeratie, de opsomming:

"Zoek maar eens een fabriek, een echte smederij, waar nog gevijld, geboord en gedraaid wordt en waar de beukende voorhamers donder en bliksem in 't leven roepen."

"Algemeen wereldtijdschrift voor Financiën, Handel, Nijverheid, Kunsten en Wetenschappen."

Hoewel Elsschot zelf geen christen is, zitten er toch altijd christelijke (vaak katholieke) motieven in zijn verhalen. Zo ook in deze dubbelroman waarbij je er een oudig over heen kunt lezen maar ook de kruisweg van Jezus kunt herkennen als je als lezer hier alert op bent.
In Lijmen/Het been heeft Elsschot, zoals vaker in zijn werk, gekozen voor een bijzonder perspectief. Hij laat een van de hoofdpersonages zijn verhaal doen aan een verteller, een ik-persoon, op een manier die de lezer nieuwsgierig maakt naar de achtergronden van deze verteller. Toch geeft hij de auteur niet prijs wie die verteller nu daadwerkelijk is.
Zoals altijd heeft de auteur enkele autobiografische aspecten in zijn roman verwerkt en is het in dit verhaal vooral zijn werk als reclameman herkenbaar en dan vooral de minder mooie kanten van het vak. Hoewel dit niet zijn meest spannende werk is en het mogelijk iets minder ontroering oproept dan zijn andere werk blijft ook deze dubbelroman na al die jaren rechtop staan en betreft het een pareltje in de Nederlandstalige literatuur.