Kan actueel nog actueler zijn?

Een heruitgave van de oosterse roman Akbar van auteur-indoloog Petrus Abraham Samuel (P.A.S.) van Limburg Brouwer (1829-1873) komt gelijktijdig op de markt met Een eenzame bruggenbouwer, de eerste publicatie van Casper Luckerhof (1988). De ondertitel Reizen door het India van P.A.S. van Limburg Brouwer is een laat eerbetoon aan Brouwer. Toeval zal dit zeker niet zijn, beide boeken vullen elkaar ongetwijfeld erg goed aan. Zelfs toen hij nog leefde was Brouwer een vergeten en onbegrepen schrijver.

India aan het einde van de zestiende eeuw is het decor, waarin de Hindoestaanse keizer Akbar de teugels viert. Siddha Rama is een jonge officier van het keizerlijke leger. Hij bekleedt een centrale positie tussen de volgers van de keizer en de groepering die Selim – de zoon van de keizer – op de troon willen. Een verhaal waarin bedrog en verraad, alsook trouw en ontrouw snel van plaats wisselen. Siddha valt als een blok voor de reine Iravati, later echter ook voor de sensuele en bedrieglijke Rezia. Het ziet er naar uit dat de jonge officier van dit alles zelf het slachtoffer gaat worden. Het hele verhaal is nauw verbonden met de geschiedenis van Akbar, die nijdig vecht voor tolerantie en godsdienstvrijheid in zijn land. Een land, waar het wemelt van verschillende religies en bevolkingsgroepen.

Akbar is een ideeënroman (waarin de schrijver zijn visie op de mens en de maatschappij scherp weergeeft) en een intrigerende liefdesgeschiedenis, waarin het kleurrijke en mystieke India flink in de verf wordt gezet. In dit stokoude maar echter nog steeds actuele verhaal - dat voor het eerst verscheen in 1872 - breekt de eenzame auteur een lans voor een opener en toleranter wereldbeeld. Kan actueel nog actueler zijn?

“Zoudt gij dan, uw nader onderhoud nog een weinig uitstellend, voor ene wijl mij willen volgen? Ene weigering van den voorslag was natuurlijk niet denkbaar, en hoewel schoorvoetend en met een smachtenden blik naar Iravati, door haar volkomen verstaan en gewaardeerd, volgde Siddha zijn beleefden maar strengen oom naar den hof, die aan de andere zijde van het paleis op het hellend terras was aangelegd.”

Ja, terug in de tijd, maar dergelijke schrijftaal is vandaag wellicht toch niet meer aan de orde. Er werd evenwel besloten de oorspronkelijke spelling te handhaven. Het is aanvankelijk toch wel even wennen als je begint met lezen.

Als men dit verhaal toetst aan het huidige tijdsbeeld, dan valt er toch wel iets in het bijzonder op. Hoe de actualiteit van vandaag overheerst, een wereld waarin religieuze oorlogen de oosterse wereld aan flarden schieten. Een helse strijd die je ook in Akbar terug gaat vinden, met het belangrijkste verschil dat er een andere setting is. In dit boek gaat het over het mysterieuze India met schitterende landschappen en weelderige paleizen vol decadentie.

Eindigen met de woorden van de jonge auteur Casper Luckerhof, geprojecteerd op Brouwer: hij was wel degelijk een eenzame bruggenbouwer.