Uitstekend schrijfwerk, kameraad Marra!

Is de Amerikaanse schrijver Anthony Marra (1984) een nieuw literair zwaargewicht? Zijn eerste roman Een stelsel van elementaire levensvoorwaarden viel meteen in de literaire prijzen. In De tsaar van liefde en techno - wat een titel! - pakt hij in negen uitgebreide vertellingen opnieuw stevig uit met zijn schrijftalent en ruime verbeeldingskracht. Een ingenieuze constructie, waarbij de lezer steeds verder kan bouwen op het voorgaande verhaal. De auteur schetst op een kritische wijze de wereld van het voormalige Oostblok, waar hij ook een tijdje heeft gewoond.

Beginnen met een sprong terug in de tijd, naar de jaren dertig. Roman Markin is een niet erg succesvolle kunstenaar uit Leningrad. Hij krijgt van zijn overheid de opdracht politieke dissidenten te verwijderen uit officiële foto’s en kunstwerken. De allereerste afvallige die hij moet verwijderen: zijn eigen broer Vaska die in ongenade is gevallen. Wanneer een afbeelding van een datsja (een buitenhuis op het Russische platteland) op zijn bureau belandt, voegt Roman stiekem portretten van zijn broer toe aan de illustraties die hij moet censureren. De gevolgen van deze opstandige activiteiten van de censor vormen een bijzondere link met de acht hiernavolgende verhalen in dit boek. Allemaal afzonderlijke vertellingen met een onderlinge schakel...

“Achter zijn bruine ogen brak iets. Een zucht ontglipte aan zijn lippen voordat hij de kreet met zijn vuist smoorde. Met een paar druppels inkt had ik zijn ziel een geweld aangedaan dat ver uitging boven wat mijn meest liefdevolle portretten ooit hadden kunnen bewerkstelligen. Opdat kunst de beitel is die het marmer in ons kapotslaat, moet de kunstenaar eerst de hamer worden.” Marra schrijft zinnen die je langzaam moet degusteren.

De structuur van het boek is erg origineel. Zoals men vroeger muziek opnam op cassettebandjes, zo bouwt de auteur ook zijn roman op. Hij plaatst vier verhalen op ‘KANT A’, één vertelling op ‘ENTR’ACTE’ – een intermezzo – en vier verhalen op ‘KANT B’.

De tsaar van liefde en techno is een bonte verhalenmix, waarin Anthony Marra op zoek gaat naar relevante antwoorden op een aantal levensvragen zoals: wat is het echte belang van liefde; in welke mate is familie belangrijk; wordt de geschiedenis terecht gemanipuleerd of misbruikt, staat je eigen verleden garant voor wie je echt bent? De lezer ontmoet een aantal opmerkelijke karakters wier levens elkaar op verschillende manieren gaan kruisen; soms zelfs op hartverscheurende wijze. Marra schrijft prachtig proza, opgevuld met rijke portretten van zijn personages. Niet alleen de scherpe karaktertekening maar vooral ook de historiek van de toenmalige U.S.S.R. tot het hedendaagse Rusland springt in het oog.

Hoe een rasechte Amerikaan als een onvervalste bolsjewiek een Russisch boek schrijft. Uitstekend schrijfwerk afgeleverd, kameraad Marra!