De eerste genocide van de twintigste eeuw, een harde noot...

Het land werd toen nog Zuidwest-Afrika genoemd, nu heet het sinds 1990 eenvoudigweg Namibië. De thuisbasis van de grote held en vrijheidsstrijder Hendrik Witbooi (ca. 1830-1905). In Ik ben Hendrik Witbooi krijgt de lezer een indrukwekkend geschiedkundig verhaal voorgeschoteld. Een trektocht naar het noorden – op zoek naar een vruchtbare streek voor het vee en de mensen - die jammer genoeg strandt. Een aanvaring die Witbooi en zijn nomadenvolk (Witboois) krijgen met de Herero stam, alsook het gevecht en de weerstand tegen de Duitse kolonisten. Een jarenlange strijd die resulteert in een volkerenmoord, waarbij de Duitsers de Witboois en de andere ontelbare gevangenen in een concentratiekamp aan hun lot overlaten. De allereerste genocide van de twintigste eeuw is een  feit…

Conny Braam (1948) is jarenlang een vurige anti-apartheidsactiviste geweest. Ze bevond zich prominent op de eerste rij, als strijdster tegen ongelijkheid en onderdrukking. Samen met anderen richtte ze de Anti-Apartheidsbeweging Nederland op in 1970; tot 1994 was ze er ook voorzitster van. Operatie Vula schreef ze na de vrijlating van Nelson Mandela, een boek waarin ze overduidelijk haar betrokkenheid toont bij het Zuid-Afrikaanse verzet.

“Het is niet zo dat de oorlog Hendrik heeft uitgeput. Hij dorst nog steeds naar wraak en die dorst is niet gelest – hooguit iets verminderd. Wat hij zocht heeft hij niet gevonden. De Herero hebben zijn zonen geen menswaardig graf gegund. Hun aardse overblijfselen zijn op de woestijnwinden allang vervlogen.”

Voor het schrijven van deze roman heeft de auteur zich laten inspireren door de dagboekaantekeningen en honderden brieven van Hendrik Witbooi in het Kaap-Hollands. Conny Braam heeft deze schrijfsels vertaald naar een hedendaagse taal, alle nuttige informatie gefilterd en samengevoegd tot een mooi geheel. Een monnikenwerk! De roman speelt zich af tussen 1884 en 1915.

Haar liefde voor Afrika kan en wil ze echt niet onder stoelen of banken steken. Dit blijkt overduidelijk tijdens het lezen. Braam zet de grote middelen in: Hendrik Witbooi is de gids die de lezer door de pakkende gebeurtenissen loodst. Tevens wordt dit historische verhaal afgewisseld door de belevenissen van Duitsers, die een eigen trachten op te bouwen in Afrika. Duitsland was de eerste kolonisator in Zuidwest-Afrika. Hendrik Witbooi schrijft honderden brieven naar de leiders van andere Afrikaanse bevolkingsgroepen en naar de Duitsers. Een onafhankelijkheidsstrijd, volkerenmoord, je ontsnapt er niet aan! Het wordt een langdurige strijd; een gevecht op leven en dood dat 80 jaar zal duren. Als Namibië uiteindelijk onafhankelijk is, wordt opnieuw een Hendrik Witbooi de eerste vice-president. De cirkel is dan ook rond…

Ik ben Hendrik Witbooi is een boek dat je niet koud laat… Schrijnend hoe de houding van de westerse grootmacht tijdens de kolonisatie duizenden levens heeft geëist. Een heldhaftige geschiedenis waarin een strijd – die helemaal geen eerlijke strijd is – wordt uitgevochten tussen de lokale Afrikaanse bevolking en de oppermachtige kolonisator.

Het boek is geschreven in fraai proza. Dit neemt echter niet weg dat het verhaal als zodanig toch nog bijzonder complex blijft. Het is een harde – maar wel boeiende  - noot om te kraken.