Intelligente en amusante genomineerde roman

Een (eerder korte) roman die de shortlist haalt van de prestigieuze Man Booker International Prize; het schept wel heel hoge verwachtingen. De Deense schrijfster Dorthe Nors (1970) heeft het toch maar aardig voor mekaar gekregen met haar roman Spiegel spiegel schouder. Mooi vertaald uit het Deens door Edith Koenders.

“Haar kaak drukt tegen het leer; tandenpoetsen deed zeer. Alsof haar kaakgewricht is vastgeroest, maar de masseuse is nu bezig met haar billen. Vervolgens schuift ze haar handen naar boven en zegt dat er iets vanuit Sonja’s buik naar buiten wil. Woede waarschijnlijk.”

Ze woont alleen, in een appartement in Kopenhagen; gedumpt door haar vriend die haar heeft ingeruild voor een veel jonger exemplaar. Sonja is een veertiger en kinderloos; ze vertaalt misdaadverhalen van een beroemde Zweedse auteur naar het Deens. De spirituele massages van Ellen en de aandacht van twee rijinstructeurs bezorgen haar leven een beetje kleur. De titel Spiegel spiegel schouder verwijst in eerste instantie naar haar fanatieke pogingen om haar rijbewijs te halen. Als ze daarin slaagt, levert dit haar tenminste een beetje van die zo verlangde vrijheid op. Haar oudere zus Kate, thuis op het platteland in Jutland, heeft steeds een excuus klaar om de telefoon niet op te nemen als Sonja belt. De brieven die ze schrijft ter attentie van Kate verstuurt ze evenwel niet. De herinneringen aan haar jeugdjaren in Jutland, alsook haar draaiduizeligheid, spelen Sonja steeds meer parten.

In een matig humoristische bui observeert Dorthe Nors haar protagonist. Sonja doet haar uiterste best om haar leven opnieuw enige zin te geven, ondanks alle teleurstellingen die ze onderweg te verwerken heeft gekregen. Vol nostalgie kijkt ze terug op haar jeugdjaren in Jutland; het drukke en onpersoonlijke Kopenhagen vindt ze maar niks. Terugkeren naar haar echte roots is echter geen optie; het zou alleen maar gezichtsverlies betekenen. Ze wil, na de theoretische kennis, ook de praktijk van het autorijden onder de knie krijgen. Dit gaat niet zonder slag of stoot; het lukt haar maar niet om vlot te schakelen naar een andere versnelling. Een glasheldere metafoor die slaat op haar eigen leven.

Een intelligente en tevens amusante roman, waarin de rijlessen, de massages en Sonja’s vertigo een voorname rol spelen. In facto gebeurt er helemaal niet veel in het boek; het blijft steeds een minuscuul verhaal. De manier waarop het wordt verteld en het pittige taaltje zijn bepalend voor het leesplezier. De auteur wil met haar titel aantonen dat Sonja uitgebreid en kritisch in de spiegel kijkt, alsook dat ze over haar schouder terugblikt naar waar ze vandaan komt. Met een nominatie op zak voor de Man Booker International Prize mag het ongetwijfeld nog iets meer zijn.