De stem van de waarheid

Met 'Eland' heeft toneelschrijver en acteur Lykele Muus zijn romandebuut gemaakt. Het levensverhaal van Daniel Meskes staat centraal in het boek. De lezer volgt hem vanaf zijn babytijd tot zijn 48ste levensjaar. Met tijdsprongen wordt in zes delen via een wisselend personaal en auctioraal perspectief beschreven hoe hij opgroeit, nadat hij de ontwikkelvloeistof van zijn vaders donkere kamer inslikt. Daniel overleeft dit dankzij het adequate handelen van dokter Goetmakers. Zijn ouders voelen zich schuldig na dit voorval. Daniel groeit eenzaam op en heeft een fascinatie voor boeken. Niet verwonderlijk dat hij later schrijver wordt. Hij ontdekt dat geheimen tot verwikkelingen leiden en besluit alleen de waarheid te spreken. Tijdens zijn gymnasiumtijd heeft hij een boezemvriend, Rens, en ontstaat zijn grote liefde voor Jasmijn.

Door dit verhaal verweven zitten fragmenten over dokter Goetmakers en zijn vrouw, die wanhopig pogingen doet om jong te blijven. De verhaallijnen worden later verbonden.

Naast het thema waarheid versus leugen bevat het boek motieven als schuld, angst, vastgelopen huwelijk, overspel, opvoeding, seksuele ontwikkeling, vriendschap, het schrijverschap, ouder worden en de dood. De lezer volgt de personages die keuzes maken in soms bizarre situaties. Door de fragmentarische opzet van het boek blijft er enige afstand ten opzichte van de gebeurtenissen: enkele scènes zijn ronduit karikaturaal en hilarisch.

Het boek is opgebouwd volgens de indeling van de klassieke tragedie: de hoofdpersoon wordt geschetst, raakt in conflict met zijn omgeving, komt ten val en krijgt inzicht in zijn leven. De pagina’s met foto’s vormen verbindende elementen tussen de delen. Het laatste deel is vanuit het ik-perspectief geschreven. Daniel schrijft zijn gedachten op. Tussen de regels door lees je over de leugenachtigheid van zijn dochter en haar moeder. Zo komt de schrijver terug bij het motto: ‘Wie de waarheid spreekt, moet op de wraak van de leugenaars rekenen.’

Lykele Muus heeft in zijn roman van 484 bladzijden een verhaal geschreven over een hoofdpersoon die rechtlijnig met de waarheid omgaat. Als kind en puber doorziet hij de mensen in zijn omgeving niet goed. Dat wordt hem fataal. Maar hij blijft wie hij is: sterk, solitair, zichzelf verdedigend.De ontmoeting met de eland in het laatste deel bevestigt deze keuze.

Het lijkt erop dat de auteur een laagdrempelig, vlot boek heeft willen schrijven.Wellicht ook voor jongeren. Dat lukt in het begin goed. In het midden gaat de vaart eruit, maar wie doorzet, krijgt in het laatste deel een prachtig, mooi geschreven slot.
Al met al was het de moeite waard om 'Eland' te lezen. Het boek levert stof om te herkauwen.