Spannende roman én jachtige, filmische, staccato schrijfstijl

Nik Speelman, hoofdrolspeler in “Niks” (of - zo je wil - Nik S.), staat aan de rand van de afgrond. Na zijn scheiding krijgt hij met een midlifecrisis en een drankprobleem af te rekenen. Met zijn professionele activiteiten als waterbouwkundige wil het ook niet bepaald vlotten en de relatie met zijn zoon verkent een nieuw dieptepunt. Biedt een verdacht aanbod van een Chinese zakenman de kans om een ommekeer te realiseren of ligt er meer ellende in het verschiet?
De staccato schrijfstijl vormt zonder veel twijfel het meest opvallende element van de schrijfstijl van Koen Gubbels. De telegram-achtige zinnen ressorteren een jachtig en filmisch effect en geven het verhaal een hoog tempo mee. De spanning wordt door de onverwachte plotwendingen verder opgevoerd. De genummerde hoofdstukken worden afgewisseld met ongenummerde cursieve hoofdstukken. Deze laatste omvatten voornamelijk herinneringen uit het verleden van Nik. Deze flashbacks met betrekking tot het leven van Nik geven niet enkel achtergrondinfo bij de familiebanden en familiale relaties maar geven de roman ook diepgang en emotie. De cursieve hoofdstukken zijn geregeld aangrijpend en mooi, weten de lezer te raken.
De meeste hoofdpersonages kennen geen noemenswaardige ontwikkeling doorheen het verhaal. Wel leren we aan de hand van flashbacks een aantal personages en hun achtergrond beter kennen. Vermits het verhaal zo goed als volledig (met uitzondering van de epiloog) vanuit het perspectief van Nik verteld wordt, wordt er een zekere mate van empathie (of medevoelen) met Nik gecreëerd (je kan je enigzins inleven) alhoewel hij niet echt een sympathiek figuur genoemd kan worden. Fairfax is het personage dat mij het meest aanspreekt vanwege zijn “rechtdoorzee” karakter, houding en optreden. Ook Sean (de zoon van Nik) kan op mijn sympathie rekenen door de keuzes die hij maakt en de daden die hij stelt.
De belangrijkste hoofdthema’s zijn, enerzijds, de gevaren van de informatiemaatschappij / big data en de hiermee gepaard gaande (risico’s van) internetcriminaliteit en, anderzijds, de moeilijkheid duurzame relaties in stand te houden en de gevolgen wanneer relaties fout lopen (de spreekwoordelijke vicieuze cirkel die in werking kan treden). Dit betreft in eerste instantie de relatie met zijn ex-vrouw maar ook de vader-zoonrelatie (zowel tussen Nik en zijn zoon Sean als tussen Nik en zijn vader). Het is voor mij niet helemaal duidelijk of de auteur een overkoepelende boodschap heeft willen meegeven. Er zijn ongetwijfeld wel een aantal deelboodschappen (of “levenslessen”) uit “Niks” te halen en deze hangen voor een stuk ook samen met het individuele perspectief of gevoeligheden van de lezer.
In het verhaal kunnen ruwweg vijf fasen onderscheiden worden (de beschrijving van de huidige toestand van het hoofdpersonage, de opportuniteit die aanleiding geeft tot handelen, de resulterende ellende, hoop op beterschap en een goede afloop, de epiloog die de ontknoping omvat). Het verhaal kent een gestage opbouw en lijkt af te stevenen op een goede afloop. Dit is echter buiten de overdonderende apotheose (de epiloog) gerekend.
Op basis van de info op de leesclubpage en de leesfragmenten leek “Niks” mij een spannende roman (of een literaire thriller) die het pageturner-aspect van de thriller combineert met psychologische diepgang. Op basis van de leesfragmenten smaakte de jachtige, filmische, staccato schrijfstijl in ieder geval naar meer. De fragmenten deden mij vermoeden dat Niks een moeilijk neer te leggen en intelligent geschreven roman/thriller is. Het boek heeft mijn verwachtingen deels ingelost. Het thrillerelement is minder prominent aanwezig dan vooraf ingeschat. “Niks” is eerder in de categorie “spannende roman” dan thriller onder te brengen. Daarnaast is de plot niet volledig geloofwaardig. De schrijfstijl en humor overtroffen dan weer wel mijn verwachtingen.