Een rommelig uitgewerkte waarschuwing.

In Vox beschrijft Christina Dalcher de VS in de nabije toekomst. De totalitaire staat, gebaseerd op het geloofssysteem van ‘the Pure movement’, ontneemt vrouwen het recht om meer dan 100 woorden per dag te spreken. Dit wordt afgedwognen met een ‘counter’: een armband die het aantal uitgesproken woorden telt, en bij overtredingen een steeds hardere stroomstoot toedient.

De hoofdpersoon, Jean McCLellan, is een succesvolle taalwetenschapper, arts en onderzoeker totdat vrouwen verbannen worden van de werkvloer en alleen nog huisvrouw mogen zijn. Wanneer de broer van de machthebber een ongeluk krijgt, wordt ze te hulp geroepen om hem te redden. In eerste instantie gaat ze hier niet mee akkoord, omdat ze op geen enkele manier wil bijdragen aan het regime, maar als haar jongste kind bedreigd wordt, gaat ze overstag. Haar woordenteller mag af en ze kan verder met haar baanbrekende hersenonderzoek. Hiermee krijgt ze de kans om in verzet te komen. Maar ondertussen maakt het regime plannen om de onderdrukking van vrouwen nog véél verder door te voeren.

Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Jean. Hierdoor krijgt de lezer een goed inzicht in hoe zij zich voelt, en dat is vooral boos en opstandig. In het eerste deel van het boek werkt dit heel goed: de lezer wordt zelf ook boos en opstandig. Nadelig is dat de beweegredenen van anderen niet echt duidelijk worden, en dat is echt een gemis. En verder beperkt het de kijk op de wereld nogal.

Jean reflecteert veelvuldig op haar eigen machteloosheid en heeft duidelijk spijt dat ze in het verleden niet harder in opstand is gekomen toen het regime de totalitaire kant op ging, en daarmee geeft het boek een duidelijke waarschuwing af aan ons: ‘Ben geen toekijker bij wat zich nu allemaal afspeelt, maar kom in verzet!”

Voor een thriller is de premisse van het verhaal goed gevonden maar te rommelig uitgewerkt. Het plot hangt te veel van toevalligheden aan elkaar, de romance lijkt er aan de haren bij gesleept en doet ook af aan de kracht van het boek, de uiteindelijke ontknoping komt als een duveltje uit een doosje ‘en ze leven nog lang en gelukkig’.

Voor een sterk feministisch verhaal is de ontknoping een teleurstelling.

Voor een goed ‘what if’- verhaal is de wereldbouw niet geloofwaardig genoeg. Alles ademt spruitjeslucht, het dagelijks leven kneutert gewoon door, behalve dan dat vrouwen volledig uit de vergelijking worden weggestreept. De lezer hoort niets over hoe vrouwen zonder geld verdienende partner het overleven en veel te weinig over de gevolgen van het wegstrepen van de helft van de werkende klasse.
Maar het grootste geloofwaardigheidsprobleem is het ontbreken van een duidelijke aanleiding hoe de machtsverhoudingen zó uit de hand hebben kunnen lopen. Het is een bekend gegeven dat Evangelicals macht naar zich toe proberen te trekken in de VS maar voordat dat ontaardt in religieus fascisme zal er toch een trigger nodig zijn. In ‘The Handmaids Tale’, een boek dat vaak wordt genoemd als inspiratiebron voor VOX, is dat de sterk teruglopende vruchtbaarheid. In VOX ontbreekt zo’n trigger, en daarmee wordt deze toekomst wel érg onwaarschijnlijk, gelukkig.