een juweel waar je niet meteen alle schitteringen uit ontdekt

Citaat: “Je ziet wat je bent: een toeschouwer, een gaper. Je hebt hier voor jezelf een levenservaring opgepikt, en nu ben je blinder dan tevoren. Je krijgt geen antwoorden als je geen vragen stelt, en niemand is schuldloos genoeg om de juiste vragen te stellen.”

Met Een stad, het meisje en de duivel heeft Svealena Kutschke een juweel geschreven, waarvan ik nog niet alle schitteringen heb kunnen ontdekken. Het is een familiegeschiedenis die zich afspeelt in Lubeck rondom de rivier de Trave. Het omhelst de geschiedenis van Lubeck, de oorlogen en wisselt af met personages, zowel mannen als vrouwen, die afkomstig zijn van of gehuwd zijn met de (klein)dochter van Magdalena. In het verhaal speelt veel symboliek een rol, gelinkt aan mogelijke sagen en verhalen vanuit religie en altijd is daar de duivel, die gelooft in een god, omdat toch ergens het kwaad vandaan moet komen. Het verhaal springt heen-en-weer in de geschiedenis en in personages en gaat gepaard met prachtige zinnen en beelden. De stamboom is een helpend hulpmiddel om de draad in de familielijn te kunnen volgen. De beeldspraak gaat ver met kleuren, symboliek en magische elementen. Maar hier geldt “overdaad schaadt”. Daarvan heb ik als lezer niet alles kunnen begrijpen, maar helder is wel dat in dit boek, zowel in de geschiedenis van Lubeck als in het leven van de vrouwen, de duisternis resoneert.

Magdalena verdrinkt zich in de Trave en laat haar dochter Lucie, geboren in de Trave, achter. Haar vader Michel ontfermt zich over haar. Hij is schilder en vertaalt dat wat hij ziet in beelden. Lucie richt zich op deze beelden. Dat wat geschilderd is, wordt haar werkelijkheid. Ze ontmoet Christoph en krijgt een dochter Freya. Maar pas als Freya 2 jaar is, ziet Lucie haar in een schilderij en krijgt Freya een moeder. Christoph belandt in de Tweede Wereldoorlog en raakt zijn schaduw kwijt. In zijn kaartenordening probeert hij zijn familie te beschermen, maar raakt Lucie toch haar vader kwijt. Freya trouwt met Jurgen en krijgt een dochter Jessie. Freya, die als kind te kort is gekomen, probeert haar dochter voor te bereiden op verlies, maar voorziet niet dat het om het verlies van haar vader gaat. Elk personage vindt zijn eigen manier om de realiteit te vertalen of te verzachten. De mannen vertalen vooral in tekeningen, schilderijen en foto’s en als je het de werkelijkheid verder niet aankunt helpen drugs, alcohol en roken de vrouwen wel. De realiteit verzandt in de waas van verslaving, de indringendheid van heldere kleuren, maar ten diepste speelt het zich af in een stad die begon met vergeten zonder ooit te hebben begrepen en met personages die zo leeg en uitgehold zijn, zo rusteloos en tegelijkertijd passief omdat je geen leven kunt leiden als je je verleden niet hebt begrepen.