een boek voor thuisblijvers

Bertien Minco laat in haar boek zien dat de mens niet van schokkende veranderingen houdt, maar verlangt naar een kabbelend leven, naar het bekende loopje op zondagmiddag en naar de regelmaat van koffie om tien uur 's ochtends. Natuurlijk verandert er altijd en overal iets, maar op de verandering te bevatten moet dit met mate gebeuren. Moet de verandering begrijpelijk en beheersbaar blijven. Wie daarom wordt geconfronteerd met een schok in zijn leven raakt uit evenwicht en verlangt naar rust en vertrouwdheid. In haar boek is er de schok van zes miljoen doden. Van mensen weggerukt uit een vertrouwd bestaan. Een schok die met de beste wil van de wereld niet te bevatten is en daarom niet in het leven past zodat hij ook door de slachtoffers wordt verzwegen en verdrongen tot niemand ten slotte meer precies weet wat er gebeurde. Toen. Toen De Joodse Invalide in Amsterdam werd 'leeggehaald'. Haar boek is aangrijpend, juist omdat de geschiedenis niet is geschilderd in felle contrasten, maar zij tastend zoekt naar een verklaring. Een verklaring die eeuwig tekort schiet. Een verklaring die niet kan worden gevonden in de barakken van Auschwitz, maar uiteindelijk wel duidelijk wordt als de hoofdpersoon staat tegenover Newmans Who is Afraid of Red, Yellow en Blue III. Het moet ophouden. Het verleden is voorbij, hoezeer het ook soms opduikt in de straten, de gezichten, de foto's of het gedrag van sommigen. Het kan echter niet altijd door gaan, wil de tragedie ooit eindigen. Wel blijft het verleden daardoor steeds min of meer in raadselen gehuld, maar de sterfelijke mens kan slechts leven in allerdaagsheid. In het heden en nu. Met 'Liever niet op reis' heeft Bertien Minco een belangrijk boek geschreven. Een boek dat uitblinkt in de beschrijving in een heldere taal van de allerdaagsheid. Zonder veel pathos, maar juist daarom met veel impact. Een aanrader voor iedereen die met haar een poging wil doen het raadsel van de Joodse kleermakers van Groningen te achterhalen of te weten probeert te komen waarom een mooie, jonge vrouw haar patiënten meer lief had dan haar leven.

Henk Visscher