De illusie van een goede thriller

2016 lijkt een beetje het annus horribilis van de gearriveerde thrillerschrijvers te zijn. Nadat (de ghostwriters van) Lee Child al blijk gaven/gaf van verregaande plot- en schrijfmoeheid, gaat nu ook bij Harlan Coben de machine haperen en sputteren, alsof hij nog slechts op inspiratiedampen vooruit komt. Aan het einde van ‘De verbeelding’ vergelijkt Coben bij monde van hoofdpersonage Maya, zijn werk vergenoegd met een optische illusie: je dacht dat het zo zat, maar je hoeft maar een stap opzij te zetten en het blijkt allemaal anders te zijn. Deze zelffelicitatie is volkomen misplaatst (en zoals zoveel in dit boek overbodig uitleggerig). De optische illusie berust eerder op lomp boerenbedrog dan op een uitgekiend spel met vertelperspectief en narratieve dwaalsporen en valluiken. De lezer wordt niet verleid zich te laten misleiden, maar krijgt door Coben een set oncomfortabel klemmende oogkleppen opgezet, die hij vervolgens aan het einde probeert weg te toveren.

Het is ondoenlijk dit boek enigszins diepgaand te bespreken zonder het te spoileren, maar bij de bizarre ontknoping vraag je je onwillekeurig af wat hier de logica achter de logica is. Waarom gaslighten deze personages elkaar? Wat is het doel ervan? Waarom gaat Maya pas op onderzoek uit als zij daartoe wordt geprovoceerd? Het antwoord is natuurlijk dat de personages zich als volslagen idioten gedragen omdat ‘verteller’ Coben dan een onmogelijk konijn uit een onverwachte hoed kan toveren. Helaas is deze onthulling zo wezenloos dat hij de truc terugwerkend totaal ontkracht.

Enfin, ik heb het gevoel dat een sabbatical Coben goed zou doen, maar misschien hebben sommige uitgevers het gevoel dat hun vergunning om geld te drukken met een bepaalde auteursnaam, per zomer wordt afgegeven? En dat als er eens een vakantie verstrijkt zonder een Coben in de koffer, de lezers hem al vergeten zijn? Coben was ooit een bedreven plotbouwer die vooral schitterde met verhalen over elckerlycs in de buitenwijken die tegen wil en dank betrokken raakten bij duistere machinaties, maar ondanks hun inherente sullige alledaagsheid het avontuur van hun leven toch tot een goed en gelukkig einde wisten te brengen. Met zijn laatste twee boeken kiest Coben voor een ander (lees dubbelzinniger) soort held (in ‘De verbeelding’ is Maya een onder PTST gebukt gaande oorlogsveteraan) en daar hoort ook een grimmiger verhaalverloop bij. Bij mij scoort hij hiermee twee misslagen op rij en ik zie de nieuwe Coben dan ook met veel vrees en slechts weinig hoop tegemoet.