Wat is waarheid?

In dit deels autobiografische boek doet Marjolijn op achttienjarige leeftijd vrij onbezonnen de belofte om haar eerstgeboren zoon te vernoemen naar oudoom Frans. Deze Frans staat in de familie bekend als de bommenneef, een oorlogsheld, die aan het eind van de oorlog, via een als sinterklaas-surprise verstopte bom, een aanslag gepleegd heeft op een verrader van de Engelandvaarders. Een verrader die niet veroordeeld kon worden.

Wanneer Marjolijn jaren later ook echt zwanger is van een zoon komt de belofte weer naar boven en krijgt Marjolijn hier toch bedenkingen bij, want een naam geef je niet zomaar, die staat ergens voor.
En als haar partner ook nog eens zijn bedenkingen heeft bij de vernoeming van hun kind naar de bommenneef besluit Marjolijn dat haar maar één ding te doen staat: de waarheid achterhalen over de bommenneef. Want klopt het familieverhaal en was Frans wel echt een held?

Intussen dringt de tijd, de bevalling komt steeds dichterbij, een feit dat het verhaal de nodige spanning meegeeft en de vaart erin houdt.
Tegelijkertijd zorgt deze vorderende zwangerschap voor enig vermaak bij de lezer, omdat Marjolijn hier een heerlijk verfrissende nuchtere kijk op heeft, niks rose wolk, maar eerlijk weergegeven ongemak en onzekerheid.

Marjolijn spreekt met familieleden die de bommenneef nog gekend hebben, maar ook met familieleden van de slachtoffers van de aanslag en zo langzamerhand gaat ze twijfelen aan het familieverhaal; was de bommenneef wel echt een held of zijn er meer, wellicht minder mooie kanten aan het verhaal?

Het besef komt dat alle verhalen van personen gekleurd zijn, er worden door de tijd heen dingen weggelaten en veranderd, vergelijkbaar met het bekende Chinese fluisterspel.
Dit doet Marjolijn besluiten om op zoek te gaan naar feiten via documenten in het nationaal archief.

Zo langzamerhand blijkt haar zoektocht een obsessie te worden, alles draait om de waarheid over de bommenneef. Ze gaat hierin zo ver dat haar acties de nodige risico’s voor het ongeboren kind met zich meebrengen.
Dit heeft de schrijfster op een zodanige manier in het verhaal verweven dat je, waar je als lezer eerst nog vermakelijk kon lachen om haar nuchterheid, nu zo af en toe echt boos wordt en wilt roepen: Denk nu eens na! Wees verstandig!

Ook wordt duidelijk dat de waarheid een moeilijk iets blijft, er zijn zoveel kanten aan elk verhaal en ook moet je zoveel aspecten in overweging nemen, omstandigheden en tijd waarin het verhaal plaatsvindt hebben allemaal zo hun invloed. Toch weet Marjolijn uiteindelijk, en ondanks alles, een bevredigend gevoel aan haar zoektocht over te houden en is ze ervan overtuigd dat ze de juiste naam heeft gevonden voor haar zoon.

En we noemen hem is een boek met een vlotte schrijfstijl waardoor het makkelijk leest, voor de echte literatuurliefhebber zitten er echter ook vele diepere lagen in het boek verstopt.
De thema’s schuld en waarheid kunnen niet over het hoofd gezien worden. Motieven als de bijna geheel witte landkaart van Antarctica en een muggenplaag zijn goed uitgewerkt en verwijzingen naar andere literatuur zoals De donkere kamer van Damokles zijn mooi in het verhaal verweven.
Dit boek staat in mijn ogen dan ook zeer terecht op de shortlist voor de Libris Literatuurprijs 2018.