Humor en tragiek

“Terugkeer Ongewenst” staat in schril contrast met de tsunami aan schrijfsels die de laatste tijd over de lezers wordt uitgekieperd.
Minzaam en met een heerlijke humor, niet zelden ook met sublieme zelfspot, laat Lewinski, gespreid over ruim vierhonderd pagina’s, Kurt Gerson zijn lotgevallen en die van zijn ontheemde, opgejaagde medemensen, vertellen en dat op een wijze die nog maar zelden aan bod komt in het hedendaagse literaire aanbod. Gaandeweg wordt de lezer getuige van een hallucinante hypocrisie waarvan ganse bevolkingsgroepen het slacht-offer zijn en voelt hij haast in eigen persoon hoe vlijmscherp de fysieke ontberingen, maar vooral de morele wurging door een pervers regime wordt gehanteerd. Lewinski zet de onthutste lezer niet zelden vakkundig op het verkeerde been. Hij vertelt dan in detail hoe een bepaalde gebeur-tenis onverwachte wendingen krijgt. En dan schrijft hij: “Zo was het niet!” De werkelijkheid was veel gruwelijker en demonischer. En dan vernemen we de ware toedracht en hoe geraffineerd gemeen mensen kunnen optreden tegen een machteloze gemeenschap.
Voor kandidaat lezers die één en ander weten over Westerbork en de dreiging van arrestatie en deportatie, is dit boek een ideale gelegenheid om hun kennis te verdiepen zonder direct geconfronteerd te worden met een vuurpeloton.
En een dikke pluim voor mevrouw Elly Schippers voor de meer dan voortreffelijke vertaling.