In spagaat

Rechter Fiona Maye (60 j.) is gespecialiseerd in familierecht. Haar kinderloze huwelijk met Jack stelt al lang niets meer voor, geabsorbeerd als ze is door haar werk. Ze leven naast elkaar in hun Londense flat en de impasse komt tot een dieptepunt wanneer Jack haar op de hoogte brengt van zijn relatie met een jongere vrouw. Merkwaardig genoeg brengt deze scheve schaats Jack terug bij Fiona, al duurt het nog lang vooraleer de averij aan hun huwelijksbootje hersteld geraakt. In deze lethargie wikt en beschikt Fiona op de rechtbank in de talloze echtscheidingsprocedures die ze onder de hamer krijgt. Dit is voor haar een bijzonder bevreemdende ervaring nu haar eigen huwelijk op het failliet afstevent. Naast dit routinewerk, gaat Fiona helemaal op in ingewikkelde religieus-ethische dossiers. Zo is er de zaak van Adam, de 17-jarige doodzieke zoon van het Johova-ouderpaar dat het ziekenhuis weigert om hem een bloedtransfusie toe te dienen. Aan Fiona om te beslissen. - SPOILER ALERT - Geleid door de Kinderwet uit 1989 (Als een rechter oordeelt over enig vraagstuk inzake … een opgroeiend kind … dan zal deze rechter het welzijn van het kind vooropstellen) oordeelt ze – tegen de wil van de ouders én de zoon – om de transfusie toe te dienen. Een vonnis dat verstrekkende gevolgen zal hebben voor Adam én haar privéleven. Of hoe deze zaak heel dicht op de huid van de afstandelijke Fiona komt te zitten … - einde SPOILER ALERT -

In De Kinderwet slaat McEwan een onderkoelde, zakelijke, afstandelijke toon aan. Hiermee zet hij uiteraard de eenzame positie van een rechter in de verf. Doordat deze rechter ook nog eens in een scheiding van tafel en bed belandt, ademt het verhaal tegelijk een trieste, gelaten, defaitistische sfeer uit. De Kinderwet is dus niet bepaald een boek waar je vrolijk van wordt. Verder is het verhaal doorspekt van juridische gedachtegangen en niet gespeend van begrippen uit de rechtsleer. Vooral het eeste deel gaat iets te veel gebukt onder Fiona’s juridische overwegingen. Het verhaal vindt zijn tweede adem vanaf deel drie. Toch miste ik voortdurend de warme, melancholische sfeer uit bijvoorbeeld Aan Chesil Beach. Alleen de verzoeningsscène tussen Fiona en Jack (bij het haardvuur) komt in de buurt, maar is te kort om het boek alsnog een warme wending te geven.
McEwan slaagt er wel in om de lezer bijna aan den lijve te laten ervaren wat een scheiding bij een mens teweegbrengt. Ook in de beschrijving van het langzame verzoeningsproces, het helen van de wonde, weet McEwan diep menselijke gevoelens te vatten. Omdat hij in de eerste twee delen iets te ver inzoomt op de wereld van de jurisdictie staat De Kinderwet wat mij betreft iets te veel in spagaat.
Al bij al ging De Kinderwet ging dus niet onder mijn huid zitten, al schreef McEwan hiermee wel een mooi boek dat getuigt van een groot psychologisch inzicht en een gedegen literair vakmanschap. Met dank aan uitgeverij De Harmonie voor het leesexemplaar.