De nieuwe Clockwork Orange is er !

Je moet tegen een volzinnetje kunnen om De Melancholie van het Verzet van Laszlo Krasznahorkai te smaken. Maar wat een sfeer! Eenmaal in het ritme van het boek, waarbij de zinnen als een waterval blijven klateren, bevind je je in een totaal eigen universum waarvan plaats en tijd lang een raadsel blijven. Krasznahorkai neemt ons echter mee naar een Hongaars pronviciestadje in het tweede deel van de 20ste eeuw. We ontmoeten er iconische figuren als Eszter, zijn echtgenote en Valuska …
Hun stad is in een omineuze toestand beland, waar niemand nog voor zijn eigen deur veegt, het straatvuil zich opstapelt en de verantwoordelijken niet meer doen waarvoor ze zijn aangesteld: verantwoordelijkheid nemen. En dan is er het bezoek van een circusgezelschap met hun opgezette walvis. Dat lokt heel wat nieuwsgierigen. Maar hun aanwezigheid is al even sinister als de sfeer die in de stad hangt.
Vreemde snuiters in de stad. Daar komen brokken van. Dat voel je als lezer meteen. Dat is ook wat je wil lezen ... Maar dat is buiten Krasznahorkai gerekend. Die geeft de pointe van het verhaal niet zomaar prijs. Daar zul je voor lezen, lezen en nog eens lezen. Lange zinnen dan nog. Ellenlange zinnen zelfs, niet gespeend van komma’s, gedachtestrepen en bijzinnen van bijzinnen. Moeilijk. En toch dwingt deze incantatieve zinnenvloed je om verder te lezen. Inhoudelijk gebeurt er in De Melancholie van het Verzet niet eens zo gek veel. Pagina’s lang houdt de auteur de lezer aan het lijntje, maar lezen blijf je doen. Gek genoeg leiden die eindeloze zinnen ook niet tot onduidelijkheid. Na enige gewenning, blijf je al lezend het totale plaatje zien. En al die moeite wil de lezer natuurlijk beloond zien. Met een verrassende plotwending of een pakkend slot … Maar (spoiler alert), … niets daarvan. De lezer zit aan het einde van het boek nog steeds met dezelfde vraag: wat gebeurt hier nu eigenlijk?

De Melancholie van het Verzet is dus niet echt het boek dat je voor je plezier leest. Integendeel, het is zowaar een knoert waar je je doorheen moet wurmen. Als klap op de vuurpeil eindigt Krasznahorkai zelfs (alweer spoiler alert) met een nauwgezette, wetenshappelijke beschrijving van een lichaam in ontbinding. Hoe goed kan een auteur zijn best doen om de lezer te laten afhaken? Maar dat doet een zichzelf respecterend literatuurliefhebber natuurijk niet, en al zeker niet op de laatste vier pagina’s . Over zijn lijk. Neen, van dit boek word je niet vrolijk en ter ontspanning neem je het ook al niet op je schoot. Al heb je dan wel een klassieker in handen. Dat voel je aan je water. Dit werk komt geheid nog in het rijtje van A Clockwork Orange (Anthony Burgess) of Animal Farm (George Orwell) en 1984 (George Orwell) terecht. Diè sfeer …