Achter het nieuws

Westerlingen anno 2007 staan op, gaan werken, plannen hun vakantie, baden in luxe en … lezen ondertussen in de krant over bijvoorbeeld de krijgsheren in Afghanistan, de strijders van Massud, de Taliban, de vernieling van de tweeduizendjaar oude Boeddhabeelden in de Bamiyanvallei. We zien beelden op tv van de terechtstelling van een Afghaanse vrouw: temidden van een afgedankt sportstadion wordt ze door een Taliban met een kil nekschot omgebracht. We zien vernielde huizen in Kabul. We zien vrouwen in Burka. We horen dat meisjes in Afghanistan geen onderwijs meer krijgen, … En we gaan verder met onze dagelijkse beslommeringen. Tot je Duizend schitterende Zonnen van Khaled Hosseini leest.

In dit prachtige boek verneem je de persoonlijke tragedies die achter deze nieuwsfeiten schuilgaan: je leest over een moeder die haar beide zonen verliest die gingen strijden voor Masud, je leest over Mariams leven, gedoodverfd slachtoffer van de mannenmaatschappij en –cultuur in Afghanistan, over de ontzaglijke ontberingen die ze moet doorstaan, maar tegelijk over haar immense goedheid. Je leest over de veelbelovende Leila die pakweg een decennium later dan Mariam geboren wordt en ogenschijnlijk een betere toekomst wacht in Afghanistan …Tot de Taliban er zich mee bemoeien. Het warme nest waarin ze opgroeit, de ontluikende romance tussen zij en Tariq, haar toekomstplannen … worden haar op dramatische wijze abrupt ontnomen. Het lot van de uithuwelijking brengt haar, als tweede vrouw van Rasheed, in hetzelfde huis bij Mariam. Vanaf dan is het levenslot van hen beide vrouwen in handen van hun tirannieke echtgenoot, maar is hun levenslange vriendschap meteen ook bezegeld.

Duizend schitterende zonnen is allesbehalve een prettig boek. Het verhaal begint als een jeugdboek, wordt een thriller en eindigt bijzonder ontroerend. Hosseini portretteert akelig realistisch het levensverhaal van twee Afghaanse vrouwen. De meest menstonterende en onbeschrijfelijke bestialiteiten zijn hun lot. En toch drijft een kracht hen verder om te blijven geloven dat alles ooit goedkomt. En dat gebeurt ook, althans voor Leila.

Beiden hebben ze hetzelfde vaderland, maar elk groeien ze op in een iets verschillend tijdsgewricht. Waar Mariam nog het slachtoffer is van de traditionele Afghaanse zeden en gewoonten, kondigt de toekomst zich voor Leila –alle oorlogen in Afghanistan ten spijt- zich toch iets rooskleuriger aan. Tot de Taliban zich meester maken van de situatie en draconische wetten installeren die vooral de ontwikkeling van meisjes en vrouwen fnuiken. Vanaf dan verstrengelen zich de levensverhalen van Mariam en Leila.

Khaled Hosseini weet de (Westerse) lezer de ogen te openen voor de wreedheid van de Afghaanse oorlog en tekent tegelijk de onmenselijke hardheid van het bestaan voor wie er leeft en werkt. Bovenal is dit verhaal een pleidooi voor de rechten van de vrouw in Afghanistan. Toch laat hij de lezer niet geschokt of vol schuldgevoel achter. Hij beëindigt zijn verhaal op een positieve, maar vooral bijzonder ontroerende wijze. Een mooier eerbetoon aan het ogenschijnlijk zinloze leven van Mariam is moeilijk denkbaar.