een pareltje

Meneer Linh is oud en komt als vluchteling (vermoedelijk vanuit Vietnam) aan in een niet nader genoemde havendstad (wellicht New York). De oorlog dreef hem uit zijn land waar hij jarenlang de rijstvelden bewerkte. Zijn vrouw, zijn zoon en zijn schoondochter zijn omgekomen. Zijn kleindochtertje, de enkele weken oude Sang diû, een foto van zijn vrouw en een zakje aarde uit zijn geboortedorp zijn het enige wat hem nog rest uit zijn vaderland.

In de havenstad waar hij na een bootreis toekomt, wordt hij in een vluchtelingenhuis ondergebracht. Hij spreekt de taal niet van zijn gastheren en leeft teruggetrokken met zijn kleindochtertje. Tot hij op een dag, op een bank voor het park, de ‘dikke meneer’ Bark ontmoet. Een misverstand (ze spreken elkaars taal niet) leidt ertoe dat meneer Linh hem ‘Goedendag’ blijft noemen, terwijl meneer Bark denkt dat Tao-laï de naam is van meneer Linh. Dit betekent echter ook ‘goedendag’. Toch begrijpen ze elkaar, zonder woorden. Ze blijven elkaar ontmoeten en er ontstaat een warme vriendschap tussen hen.

Wanneer meneer Linh plots weg moet uit het vluchtelingenhuis, stelt hij alles in het werk om zijn vriend terug te vinden ...

Het kleine meisje van meneer Linh is een fijn boekje, in beide betekenissen van het woord. In een uitgepuurde taal, vertelt Claudel het verhaal van een oude man die alles van waarde uit zijn leven heeft moeten afstaan: zijn vrouw, zijn zoon, zijn schoondochter en zijn vaderland. Alleen het kleine meisje rest hem nog. De tederheid waarmee hij ‘zijn kleine popje’ verzorgt en beschermt, is ontroerend. De zorg voor zijn kleindochtertje is het enige wat hem nog op de been houdt. Tot hij op een dag meneer Bark ontmoet. Er groeit een oprechte, waarachtige vriendschap tussen beide zielsverwanten (ook meneer Bark is zijn vrouw verloren). Als lezer maakt Philippe Claudel je tot een bevoorrechte getuige van deze ontluikende vriendschap. De gelijkenissen met Le petit Prince (A. De Saint- Exupéry) zijn treffend, niet in het minst in sfeerschepping. In hun vriendschap is alleen al de aanwezigheid van de ander voldoende (ze begrijpen elkaars taal immers niet). Het is een niets-van-elkaar-eisende vriendschap waarbij belangeloosheid en onvoorwaardelijkheid als vanzelf aanwezig zijn. Een vriendschap die alleen kan bestaan tussen mensen die al een heel leven achter zich hebben?

De zorg voor zijn kleine meisje is voor meneer Linh het allerbelangrijkste. De nieuwe vriendschap met meneer Bark is zowat het enige wat meneer Linh nog voor zichzelf overhoudt en ook voor zichzelf toelaat. Al het overige laat hij apatisch aan zich voorbij gaan (de opvang in het vluchtelingenhuis, zijn kamergenoten ...). Ontroerend is dan ook wanneer ook deze vriendschap hem wordt ‘ontnomen’ door zijn overplaatsing naar een ander vluchtelingen(?)huis en hij alles in het werk stelt om zijn vriend terug te vinden.

Het kleine meisje van meneer Linh is een verhaal over vriendschap, maar ook (en vooral) over hoop. Hoe uitzichtoos het leven er ook mag uitzien, toch is er altijd dat sprankeltje hoop op beterschap. “Zo kan het leven dus ook zijn, denkt hij. Af en toe een wonder, goud, vreugde, nieuwe hoop; net als je denkt dat alles om je heen stilte en verwoesting is!” (p. 142)

Een andere prachtige passage is die waar meneer Linh in een droom de gastheer is voor meneer Bark en hem rondleidt in zijn geïdealiseerde thuisland. Het contrast met de uitzichtloze toestand waarin hij zich daadwerkelijk bevindt, kan niet groter zijn.

Aan het einde van het verhaal komt ook de ware toedracht aan het licht over zijn kleine meisje. Zonder dit hier te verklappen, kan dit misschien gezien worden als een ‘vorm van dementeren’ ... Wellicht kan het ook psychisch zo te verklaren zijn dat meneer Linh van zoveel dierbaren afscheid heeft moeten nemen, dat hetzelfde doen met ‘zijn kleine meisje’ voor hem een brug te ver was?

Een boek om te koesteren.