Kan de wereld de kunstenaar redden?

Het hoofdpersonage uit In het Buitengebied lijkt samen te vallen met de auteur die vanuit de ik-persoon vertelt. Lijkt samen te vallen, want in een achteraan opgenomen ‘opmerking’ doet Van Dis expliciet afstand van gelijkenissen met het hoofdpersonage (die net als hem schrijver is). De lezer weze gewaarschuwd, zij het te laat …

De schrijver (dus de ik-figuur die nièt samenvalt met Van Dis) heeft zich teruggetrokken voor een leven op de buiten (in het buitengebied zegt men blijkbaar in Nederland): weg van de stad, ver van de drukte, weg van de wereld. En toch blijft die wereld naar hem toe komen …
In enkele hoofdstukken, die onderling los staan van elkaar, schetst hij een beeld van zijn buitenleven, zijn binnenwereld en de wereld om hem heen die schijnbaar niet van plan is hem zo maar los te laten.


Wanneer je, zoals in hoofdstuk één, je dagen op de buiten doorbrengt met een intelligente robot (Aikiko), ziet het ernaar uit dat eenzaamheid om de hoek loert. Toch is de verteller mijns inziens niet zozeer eenzaam, maar wel (graag) alleen. Hij zoekt de eenzaamheid op, maar is niet eenzaam, want na de robot duiken in de volgende hoodstukken enkele gekenden en minder gekenden van de schrijver op: de ietwat marginale buurjongen Ronnie over wie hij zich wil ontfermen, de vriendin op leeftijd, Rivka, die op haar levensavond afscheid van hem komt nemen … Er is Claire, de cultdame uit het dorp en Victor, één van de vluchtelingen uit het naburige opvangcentrum die even snel weer verdwijnt als hij is verschenen.

Met deze figuren heeft de ik-verteller echter geen échte, blijvende relatie. Het zijn slechts passanten die even aan zijn vensterraam verschijnen, zijn dagelijkse ritme en afzondering verstoren … Ze zitten niet in zijn leven, maar behoren tot zijn buitenwereld, komen uit het buitengebied. Tegelijk voert de schrijver in het boek continu gesprekken met zijn binnenstem, zijn geweten, zijn Japie Krekel … Soms heeft de verteller het knap lastig met die binnenstem, laat hij hem niet toe. Maar – al staat hij wel voor hen open - ook de passanten laat hij niet echt toe. Hij duldt hen voor even. In die zin is In het buitengebied dan toch een roman over (Van Dis’) fundamentele eenzaamheid. Het doodsverlangen van de ik-verteller (‘bij hoogwater, op een koude dag, in een jas zwaar van stenen loop ik ooit de rivier in’) stolt in de stilte en verstomde desolaatheid van het buitengebied, al badineert de schrijver zich jolig door de hoofdstukken heen in een frisse, opgewekte taal die het voor de lezer –spijts de zwartgallige onderwerpen – toch tot een best grappig boek maakt.