Odi et amo

Arturo Bandini groeit samen op met zijn broertjes August en Frederico in een arm Italiaans immigrantengezin in Rocklin, Colorado. Vader Svevo is bouwvakker, maar ‘s winters veelal werkloos en voortdurend op de lappen. Svevo’s vrouw, Maria, is hypergelovig en verwaarloost haar huishouden om rozenkransen te bidden zodat haar donjuan toch maar zou thuiskomen. Maar deze maakt het al te bont en blijft dagenlang weg. Deze hongerwinter maakt hij zelfs grote sier met de rijke weduwe Effie Hildegarde die hem met nepkarweitjes aantrekt en aan zich bindt. Dan breekt kerstavond aan en de spanning stijgt. Komt Svevo thuis om met zijn gezin Kerstmis te vieren?

Wat doet dit leven met een migrantenkind? Wat als deze vader de spiegel voor het leven is voor een twaalfjarige knaap als Arturo? En hoe pak je het dan aan met het meisje uit je klas waar je stapelgek op bent? Arturo heeft niets aan deze altijd afwezige vader en toch adoreert hij hem. Dat blijkt wanneer hij zijn vader samen met Effie Hildegarde op straat ziet (p. 100): ‘Arturo’s mond verzachtte zich in een glimlach. De situatie beviel hem wel. Die vader van hem! Die Svevo Bandini!’ en (p. 197): ‘Papa, je bent me d’r een. Je maakt mama kapot, maar je bent geweldig. Jij en ik alle twee, want op een goeie dag doe ik het ook, en ze heet Rosa Pinelli.’
Inderdaad, Arturo is vastbesloten om, net als zijn vader, vrouwen te versieren, maar zo succesvol als Svevo zal hij daarin blijkbaar nooit worden. Dat lezen we in het later verschenen Vraag het aan het Stof (John Fante, 1939) waar we dezelfde Arturo onmoeten die vrouwen maar moeilijk voor zich weet te winnen.
En ook in het nog latere werk van Fante, De Broederschap van de Druif (1977), rekent hoofdpersonage Henry, net als Arturo in Wacht tot het voorjaar Bandini, af met zijn vader die hij tegelijk mateloos bewondert. De gevoelens die Henry en Arturo voor hun vader koesteren, slingeren heen en weer tussen liefde en haat, vertedering en verachting. De vader-zoonrelatie blijft een terugkerend thema in Fantes levenswerk.

In deze vierdelige Arturo Bandinicyclus (Dreams from Bunker Hill, 1982, sluit de reeks af) wemelt het verder ook van ambities. Svevo uit Wacht tot het Voorjaar Bandini is een gedegen vakman, alleen komt hij niet aan de bak tijdens de ijzige wintermaanden in Colorado. En Arturo wordt gewis een grote honkbalspeler. Alleen willen zijn vriendjes in diezelfde wintermaanden niet gauw genoeg aan het trainen. In Vraag het aan het stof heeft Arturo zichzelf gezworen een groot schrijver te worden, maar een eerste succes laat lang op zich wachten … Niet ingeloste ambities, the struggle for life van immigranten: ook dat tekent Fantes werk.

De boeken van Fante lezen licht door zijn bijna frivole stijl. Hoe miserabel de beschreven levenssituatie van de Bandini’s ook is, nooit wordt het verhaal zwaarmoedig of zwartgallig. Integendeel, met licht-ironische tred en fijnbesnaarde humor gidst Fante je door Arturo’s - ellendige - jeugd en samen met hem hoop je dat de lente gauw mag komen. Dan zal vader Svevo weer werk hebben en kan Arturo het honkbalveld weer op. Dan trekken arme mirgranten zich los uit de winterse klei om zich eindelijk het gedroomde leven van elke doornsee-Ameirkaan aan te meten. Tot een nieuwe winter aanbreekt …

Net als in de aangehaalde boeken van Fante, eindigt Wacht tot het voorjaar Bandini op de milde toon waarvan overigens het hele verhaal doorwasemd is. En net als de andere Arturo Bandiniboeken ademt Wacht tot het voorjaar Bandini het gevoelsleven van Arturo. Er is zijn machteloze boosheid op de armoedige thuissituatie en op zijn moeder die hij tegelijkertijd aanbidt. Hij verheerlijkt zijn vader, maar weet even zeer dat hij zijn vrouw en kinderen onrecht aandoet. Dit spagaat is Fante zijn hele verdere leven parten blijven spelen, maar bovenal blijkt uit zijn werken de grote liefde voor zijn ouders.