Vlucht vanuit Libië

Razan al-Maghrabi is een Libische schrijfster van romans, korte verhalen en poëzie. Ze won in 2014 de Oxfam Novib/PEN Award, bedoeld voor filmmakers, journalisten en schrijvers die de waarheid willen beschrijven. Deze groep doet dit soms met gevaar voor eigen leven. Zelf is Al-Maghrabi een voorvechter van vrouwenrechten en vrijheid van meningsuiting. Haar roman Vrouwen van de wind werd genomineerd voor de Internationale prijs voor Arabische fictie.

Het verhaal begint met een beschrijving van de Libische hoofdstad Tripoli. Aan de ene kant is het een stad vol met geheimen en kleine steegjes, anderzijds zijn de winkels allemaal hetzelfde en is geld verdienen het hoogst mogelijke doel. De hoofdpersoon is een schrijfster van korte verhalen, die heel graag een roman zou willen schrijven. Zij heeft een klein groepje vrouwen om zich heen, die samen al hun geheimen delen en ze (vooral uit angst zelf ook verraden te worden) aan niemand doorvertellen. Die geheimen zijn hun bindende factor, ondanks hun verschillende karakters blijven ze daarom bij elkaar over de vloer komen.

Bahiedja komt ook vaak bij deze vrouwen. Door haar werk als huishoudster is ze met de (rijkere) vrouwen in contact gekomen. Zij is niet getrouwd en droomt altijd van een beter leven. Om zich heen ziet ze de toeristen in Libië, daarbij vraagt ze zich vaak af waarom die nou meer rechten hebben dan de Libische vrouwen. Op een gegeven moment besluit ze de vlucht te wagen van Libië naar Italië, om daar een beter leven op te kunnen bouwen voor haar en haar (niet officieel) geadopteerde dochter. Iedereen die het nieuws de afgelopen maanden heeft gevolgd, zal dit bekend in de oren klinken: halverwege april dit jaar zijn er op diezelfde route 400 mensen verdronken. In Europa waren de reacties hierop zeer uiteenlopend, maar het verhaal van Bahiedja laat zien hoe verschrikkelijk het is om dat te moeten doen. Een constante angst maakt de vluchtelingen meester. Het enige wat ze op dat moment kunnen doen is hopen en bidden dat ze veilig aan de andere kant aankomen. Wat dat betreft is Vrouwen van de wind, voor alle mensen die verkondigden dat het maar goed is dat deze vluchtelingen verdronken zijn, een mooi verhaal om eens te lezen.  

De roman geeft een prachtige omschrijving van de vrouwen in Libië en hoe zij daar (moeten) leven. Toch leest deze vertaling niet heel soepel weg. Er zit een aantal vreemde foutjes in, die ervoor zorgen dat je als lezer een fragment een aantal keer opnieuw moet lezen. Zo wordt er in de tekst beschreven dat Bahiedja tegenover haar bazin “net doet alsof” ze niks van zwarte magie af weet. Twee zinnen later staat er opeens dat Bahiedja niks weet van zwarte magie en er toch maar wat over gaat leren, om haar bazin tevreden te stellen. Het zijn geen grove fouten in de verhaallijn, maar ze storen wel. Al met al is het verhaal over de Libische vrouwen zeker de moeite waard, maar de vertaling laat wel wat te wensen over.