Schuilplaats onder een stolp

“Een gezin is een mal om je geluk in te gieten, om er een concrete vorm aan te geven. Het is een manier om je te verzoenen met de alledaagsheid van de dingen. Een gevangenis waarin je je veilig op kunt sluiten.”

Emilia is getrouwd met Bruch, een aantrekkelijke man en toegewijd echtgenoot. Met twee zoontjes wonen ze buiten de stad aan een dijk. Daar voelt ze zich veilig en gelukkig, maar stijgend water bedreigt hun huis en een incident brengt bij haar akelige herinneringen naar boven. Vlak nadat ze Bruch had leren kennen, was ze namelijk in haar huis belaagd en mishandeld. Ze is toen enkele maanden thuis gebleven en heeft niets meer van zich laten horen. Ze wilde hun relatie er niet door laten bepalen. Pas na haar genezing heeft ze opnieuw contact gelegd, hebben ze een intieme relatie gekregen en heeft hij haar ten huwelijk gevraagd.

"Ze nam het huwelijk op als belofte van een nieuw leven, het voorgoed achterlaten van andere dingen, andere liefdes, opgelopen wonden. Beter en definitiever kon niet. Het was een vlucht, het zoeken van een schuilplaats onder de stolp."

Nu de herinnering is teruggekeerd, lukt het Emilia echter niet meer om hem te onderdrukken. Ze krijgt nachtmerries en voelt zich gevangen in de maalstroom van gedachten: had ze het hem wel moeten vertellen, zal ze het hem alsnog vertellen? Ze verlaat het huis, praat met haar broer, die vroeger al haar steunpilaar was en nu psychiater van beroep, steelt zijn valium, laat haar telefoon liggen en veroorzaakt bijna een auto-ongeluk. Bruch merkt wel op dat ze raar doet en ze bedenkt 'als .. dan scenario’s', maar het juiste moment dient zich niet aan. Meer en meer gaat ze in gedachten terug naar het verleden en neemt de twijfel toe: zal ze met haar werk stoppen, zal ze van Bruch scheiden? Terwijl de innerlijke crisis toeneemt, komt het water steeds hoger.

"Niets kan de eenzaamheid opheffen. Er zijn alleen lapmiddelen, afleiding. Er zijn takken gelegd over de kuil, takken en gras waardoor je denkt dat je te maken hebt met grond onder je voeten, terwijl er eigenlijk een afgrond is."

Het zou jammer zijn om hier de uitkomst te verklappen. Deze dunne roman drijft immers op de vraag of ze hun huis en huwelijk kunnen redden; of Emilia met de waarheid gaat komen en hoe Bruch dan zal reageren. Geleidelijk aan kruip je meer en meer in het hoofd van Emilia, word je meegenomen in haar overwegingen en krijg je inzicht in haar motieven. Er zijn mooie, beeldende zinnen en er is kwistig met symboliek gestrooid, wat er wel een beetje dik op ligt. Niet alleen het noodweer buiten en de inhoud van een toneelstuk dat ze bezoeken verwijzen naar haar innerlijke toestand, maar ook theorieën over statistiek waar Emilia als socioloog beroepsmatig belangstelling voor heeft. Zo is ze geïnteresseerd in de opvattingen van Quetelet over de pogingen van de gemiddelde mens om ideale leefomstandigheden vorm te geven en zogenaamde outliers: waarden die sterk afwijken en geschrapt worden uit de dataset voordat de statistische berekeningen worden uitgevoerd, wat leidt tot ander waarden voor het gemiddelde dan wanneer ze mee waren gerekend. Bruch heeft haar weggelokt van de extremiteiten en in de normaalverdeling gebracht.

Niet iedereen zal gecharmeerd zijn van al dit gepieker, maar wie daar geen moeite mee heeft en belangstelling heeft voor de kwestie waarmee Emilia tobt, kan zijn of haar mening toetsen en eventueel bijstellen naar aanleiding van deze tot nadenken stemmende en soms ontroerende roman.