Een liefdevolle Elsschot

Willem Elsschot staat vooral bekend als ‘zakelijk’ schrijver. Niet zo vreemd gezien zijn oeuvre, dat merendeels gaat over gewiekste zakenmannen die –bijvoorbeeld met het Wereldtijdschrift - andere minder gewiekste zakenmannen een loer draaien, of over ‘kantoormensen’ die plotseling in kaas gaan handelen en daarin mislukken. Maar ook in zijn ‘zakelijke’ boeken komt het hele palet aan menselijke emoties en driften naar voren: de harde zakenman blijkt ook tot mededogen te kunnen komen, de ‘zakelijke’ kaashandelaar beseft dat het geluk vooral ligt bij vrouw en kinderen. Elsschot geeft steeds de boodschap mee: let op, liefde voor de medemens is het meest waardevolle. In Tsjip/De leeuwentemmer komt deze boodschap heel helder over. Geen harde zakenmannen hier, maar een trotse en liefhebbende vader en grootvader als hoofdpersoon. Evenals in zijn andere boeken is het verhaal zelf grotendeels ontleend aan autobiografische elementen: lastige dochter Adele trouwt met een Poolse man, krijgt een zoon, belandt in een vechtscheiding en hertrouwt. Zowel de binnenwereld als de buitenwereld staat in brand. Maar Laarmans concentreert zich op de liefde voor zijn dochter en vooral op de liefde voor zijn kleinzoon Jan. Dat levert prachtig proza op, een ode aan het vaderschap, het grootvaderschap, aan Adele en aan Jan in de mooie, beknopte, geestige stijl van Elsschot. Wat een liefdevolle Elsschot. Lees bijvoorbeeld de geweldige laatste zin van Tsjip, waarin Laarmans over zijn kleinzoon zegt: ‘Want ik ben bereid afstand te doen van alles in ruil voor de ademtocht van dat jonge leven, voor de geur van die ontluikende roos’.
Elsschot een zakelijke schrijver? Welnee, voor mij is Elsschot voortaan de ‘schrijver van de liefde’.