Stoner is een meeslepende weergaloze roman over de liefde

Stoner van John Williams (1922- 1994) blijkt een roman te zijn uit 1965. Wat jammer, dat na zijn dood dit boek pas bij het grote publiek bekend raakt. John Williams was jarenlang schrijfdocent aan de universiteit van Denver.Hij heeft vier romans geschreven, die alle heel verschillend zijn. Stoner is niet alleen in Amerika een bestseller, maar ook in Europa. Zijn laatste boek Augustus kreeg in 1973 de National Book Award voor fictie. In 2013 is ook Butcher’s Crossing van Williams in het Nederlands verschenen.



William Stoner wordt geboren als zoon van een arme boer aan het eind van de negentiende eeuw. Hij gaat naar de landbouwhogeschool om het land van zijn ouders tot bloei te kunnen brengen, maar tijdens zijn tweede jaar switcht hij naar Engelse literatuur. Hij wordt gegrepen door de colleges van Sloane. Zodra hij met dit vak in aanraking komt, ontwikkelt het zich tot zijn grote passie. Pas bij de diploma- uitreiking komen zijn ouders er achter, dat hij voor het vak Engels gekozen heeft. Hij wordt docent aan de universiteit en komt niet terug met zijn ouders om het land te bewerken. Dit leidt tot een verwijdering met zijn ouders. Na zijn huwelijk met Edith, een jonge vrouw van een gegoede familie, raakt hij erg teleurgesteld in de liefde. Als zijn vrouw dan een kind wil, denkt Stoner nog even, dat een baby hen misschien dichter bij elkaar zal brengen. Na de geboorte is Edith ziekelijk en Stoner combineert zijn werk met zorgtaken, waardoor hij een sterke band met zijn jonge dochter krijgt. Maar zijn wraakzuchtige vrouw zorgt ervoor, dat er een verwijdering plaatsvindt, die zijn weerga niet kent. Stoner beantwoordt dit met een hopeloze overgave. Ook aan de universiteit loopt zijn carièrre niet helemaal zoals hij gedacht had. Stoner kan zich helemaal verliezen in het lesgeven, maar alles wat erbij komt kan hem gestolen worden. Hij wil dan ook niet hoofd van de vakgroep worden. Helaas wordt een rivaal het wel, iemand, die hem danig op de proef zal stellen. Stoner moet werken op onmogelijke tijden, mag alleen nog eerstejaars les geven, maar hij accepteert alles gelaten. Als hij verliefd wordt op een studente, moeten zij hun relatie na verloop van tijd afbreken om een schandaal te voorkomen. Zijn liefde vertrekt met de noorderzon en ziet hij nooit meer terug. Stoner wordt vlak voor zijn pensioen ziek en sterft.



Stoner is een boek over het leven van een gewone man, een universiteitsdocent. Maar is het is op zo’n prachtige manier verteld, dat hij helemaal voor je gaat leven. Hij heeft twee passies: liefde en lesgeven en eigenlijk faalt hij in beiden. In het begin had ik nog wel eens het gevoel, dat hij wel érg plichtsgetrouw was. Ik wilde hem af en toe een schop verkopen. Halverwege had ik écht het gevoel, dat Stoner iets heel defintiefs zou doen. Ik voelde mij zó verdrietig, hoe zijn leven gelopen was. Aan het eind wordt de sterfscène heel mooi beschreven. Ook zijn passie voor lesgeven was voor mij als leraar heel herkenbaar. Het deed mij denken aan de film Dead Poets Society, waar Robin Williams ook zo ’n passie voor lesgeven had. John Williams’s passie voor literatuur is ontstaan op de middelbare school. Zijn grootouders waren boeren. Tijdens WO II zat Williams in India en Burma en na de oorlog kon hij aan de universiteit zijn doctoraal halen aan de universiteit, waarna hij nog dertig jaar les gegeven heeft in Denver.

Stoner is een meeslepende roman over de liefde, allemaal heel verschillend van aard, voor zijn vrouwen, dochter, de literatuur. Ik ben blij, dat deze weergaloze roman toch nog een bestseller is geworden.