Een curieuze en fascinerende mix van een moordmysterie en een post-apocalyptische roman

Wat onderscheidt een mens van een dier? Is het dat een mens goed van kwaad kan onderscheiden en er een kader van normen en waarden op nahoudt? Of is dat wat we de menselijke beschaving noemen slechts een dun laagje vernis? Is de mens misschien zelf ook een dier? De schimmige ex-gedetineerde en ex-militair Domingo weet het wel en vertrouwt zijn levensfilosofie graag aan de dertienjarige Nico Storms toe.

'Hier is mijn filosofie: wij zijn dieren, Nico. Sociale dieren. Gedomesticeerde sociale dieren. Dun laagje beschaving. Zachtaardige dieren zolang de wereld oké is, zolang de sociale omstandigheden onverstoord en normaal zijn. Maar als je de omstandigheden verstoort, dan slijt het laagje vernis eraf. Dan worden we wild, dan worden we predators, killers, jagen we in troepen. Dan worden we net als de honden.'

Volgens Domingo is er helemaal geen sprake van een onderscheid tussen mens en dier en is er geen goed of kwaad. De mens is een wild dier dat alleen door de beschaving in toom wordt gehouden. In Koorts zijn de omstandigheden behoorlijk verstoord. Om het minder eufemistisch te stellen, de wereld zoals we die kennen en haar beschaving is helemaal naar de klote gegaan door een virus dat bij gebrek aan een wetenschappelijke term kortheidshalve is aangeduid als de koorts. Die koorts heeft zo ongeveer de hele wereldbevolking weggevaagd en daarmee ook de bestaande machtsstructuren. De wetteloosheid heeft als gevolg daarvan vrij spel gekregen en plunderende bendes trekken straffeloos rond. De weinige overlevenden zoeken bescherming bij elkaar en stichten woongemeenschappen in een verder desolate wereld. Willem Storms, de vader van Nico, besluit zijn eigen gemeenschap - Amanzi - te stichten bij de Van der Kloofdam in Zuid Afrika. Al snel blijkt deze gemeenschap bijzonder succesvol te zijn en is er sprake van een samenleving die voorzichtig maar zeker opkrabbelt. De bewoners weten handig gebruik te maken van het nabijgelegen stuwmeer en weten opnieuw electriciteit op te wekken. Al dat succes trekt echter de nodige aandacht, zowel positieve als negatieve. Al snel blijken er allerlei krachten aan het werk te zijn die het succes van Amanzi zowel van binnenuit als van buitenaf willen ondermijnen.

Koorts is duidelijk een uitstapje voor Deon Meyer die in Nederland vooral bekend is geworden van zijn serie over Bennie Griessel, de met zijn alcohol verslaving worstelende inspecteur die de misdaad in en rondom Kaapstad bestrijdt. Deze misdaadreeks betekende tevens de internationale doorbraak voor Deon Meyer wiens boeken inmiddels in meer dan 25 talen zijn vertaald. De serie kende niet alleen een commercieel succes, maar werd ook door de critici onophoudelijk met zeer goede kritieken overladen. Zijn boek 13 uur werd in 2012 zelfs door de thrillergids van Vrij Nederland uitgeroepen tot thriller van het jaar.

Koorts is een even curieuze als fascinerende mix van een moordmysterie en een post-apocalyptische roman. De eerste zinnen van het boek maken meteen duidelijk waar de verteller van het verhaal, Nico Storm, het in dit 544 pagina's tellende boek over wil hebben. Het gaat hem eigenlijk niet zozeer om het vertellen over het leven in een post-apocalyptisch Zuid Afrika, alhoewel daar in het boek zeker de nodige ruimte voor wordt ingeruimd, nee, hij wil het hebben over de moord op zijn vader.

‘Ik wil je vertellen over de moord op mijn vader. Ik wil je vertellen wie hem heeft vermoord, en waarom. Het is het verhaal van mijn levenen ook het verhaal van jouw leven en jouw wereld, dat zul je zien.’

Het verhaal van Nico Storms wordt met grote vaart en met veel spanning gebracht. Deon Meyer maakt daarbij gebruik van korte hoofdstukken (120 in totaal) en een regelmatige doorbreking van het vertelperspectief. Regelmatig zijn andere inwoners van Amanzi aan het woord die door Willem Storms in het kader van het Amanzi-geschiedenisproject zijn geïnterviewd. Het zorgt voor een bredere scope van het toch al omvangrijke verhaal en voor de nodige mini-cliffhangers.

Koorts is naast een moordmysterie en een postapocalyptisch verhaal ook een Bildungsroman. Het opgroeien tijdens de tienerjaren is voor de meesten al een moeilijke tijd, maar in een samenleving dat het opeens moet stellen zonder internet en een vader die er niet altijd voor hem is moet Nico op zoek naar een zinnige invulling van zijn tijd en een ander rolmodel dan zijn vader. Het zorgt voor de nodige strubbelingen en onbegrip tussen Nico en zijn vader en het voorziet Koorts van een extra boeiende laag. Thema’s als schuld, de verhouding tussen kinderen en hun ouders en de groei naar zelfstandigheid en volwassenheid worden op een mooie manier verweven in het verhaal zonder dat het Koorts al te zwaar maakt.

Deon Meyer is naast schrijver ook fotograaf en hij staat er om bekend dat hij zijn fotografie als inspiratie gebruikt voor de setting van zijn boeken. In Koorts is dat nog meer dan in zijn andere boeken te merken. De roman voelt als Zuid Afrika, proeft als Zuid Afrika en ruikt naar Zuid Afrika. Deon Meyer laat zijn liefde voor het land duidelijk blijken in de beschrijvingen die hij van het land geeft. Het maakt ook dat je als lezer echt helemaal in de topografie en de vezels van het verhaal zit. Het resultaat is een rijke en beeldende roman vol vaart en spanning, die bovendien een verrassende twist aan het einde heeft. Deon Meyer mag gerust meer van dit soort boeken schrijven! Er blijven wat verhaallijntjes openstaan aan het einde, dus wie weet komt het nog eens tot een vervolg.