Nostalgie in de polder

Bloeiend vlas is het laatste deel uit een trilogie. Ik heb de vorige delen niet gelezen en ik heb niet het idee dat ik iets gemist heb, er wordt niet expliciet terugverwezen naar de vorige delen. Dat heeft waarschijnlijk met het perspectief te maken: het verhaal wordt verteld vanuit de jonge vrouw Hester, die in het begin nog niets heeft met de (waarschijnlijke) hoofdpersonen uit de vorige verhalen.

Het verhaal is een typische christelijke, romantische streekroman zoals er veel worden geschreven. Dus wel de liefde, maar dat binnen de kuise kaders van het protestants-christelijke leven. En dat gebonden aan een bepaalde streek, in dit geval aan 's-Gravendeel in de Hoekse Waard. Dat was het gebied van vlas en seuters.
Er worden heus wel moderne boeken in dat genre geschreven, maar dit verhaal speelt zich af in de crisistijd, net voor de Tweede Wereldoorlog. Voor mij was dat een groot pluspunt, want hoewel ik niks tegen streekromans heb (Het geslacht Wiarda van Theun de Vries, De Oerpolder van Hylke Speerstra, en ik moet nog het een en ander van Herman de Man lezen), staat dat romantische mij tegen. De nauwkeurigheid waarmee de vooroorlogse tijd werd beschreven, maakten het boek echter meer dan boeiend.

Het is de tijd waarin mijn opa zijn huis kocht en een gezin stichtte. Omdat mijn opa erg behoudend was, was er niet veel veranderd in latere jaren. Op die manier herken ik heel veel details uit het verhaal. Verschillende dingen herken ik ook van verhalen van familie, zoals de "boterham met tevredenheid". En hoewel mijn opa niet streng-christelijk was, herken ik ook daar heel veel in, want dat zijn de mensen "uit de buurt". Het leven in de polder, het NOZ overal (Niet Op Zondag), de kleine dorpen met hun roddel: ja, dat is "spot on", "zo ging dat vroeger". En dus niet alleen in de Hoekse Waard, maar ook in de Alblasserwaard, de Krimpenerwaard, de Lopikerwaard en vermoedelijk eveneens in de rest van de Bible Belt.
Er wordt veel neergekeken op dat christelijke leven, die "zwarte kousen kerk". Toch wordt dat leven zo beschreven, dat het logisch is. De hoofdpersonen nemen hun eigen verantwoordelijkheden en hebben de mond niet vol van de HEERE. Dat geldt voor de stadse jongedames natuurlijk, maar ook voor de andere personages: ja, ze zijn christelijk en leven daarna, maar het is geen stichtelijk boek. Het is meer een verslag van hoe het ooit was, en daar hoort het christelijke leven bij als iets vanzelfsprekends en daar worden dus niet veel woorden aan vuil gemaakt.

Ik vermoed dat de voorgaande twee delen over de voorgaande generaties op Hoeve Sofie gaan (dat is ook de titel van het eerste deel), dan heb je dus net het einde van de negentiende eeuw en grofweg de eerste helft van de twintigste eeuw in de trilogie. Door de details wordt het geschiedkundig interessant. Het proces van de vlasteelt en vlasbewerking wordt in het kort beschreven.

Het verhaal gaat over Hester en Plonie die naar hun tante gaan om het oude besje te helpen nadat ze is gevallen. De jongedames komen uit Rotterdam, ze hebben moeite met het dorpsleven in 's-Gravendeel en de dorpelingen hebben moeite met hun stadse fratsen. En wordt Hester verliefd op een van de dorpelingen. Het contrast tussen stad en dorp is het conflict in het verhaal. Het gaat ook over geld: over de rijke vlasboeren en de mensen uit de stad die door de crisis hard zijn getroffen en arm zijn geworden, met het idee dat de boerse dorpelingen zonder manieren de nieuwe rijken zijn en de fijne stadsmensen met al hun cultuur tot armoe zijn vervallen.
Het twijfelen van de hoofdpersoon, haar onzekerheid of ze wel moet toegeven aan een liefde die haar onvermijdelijk zal "begraven op het platteland", ligt er af en toe veel te dik op, dat zou meer "show, don't tell" mogen zijn, wat meer tussen de regels te lezen. Misschien vallen jonge meiden met dezelfde twijfels (liefde tussen twee verschillende culturen, toch heel actueel) daar veel minder over.