54 minuten: laat een bijzondere indruk achter

Hoewel Marieke Nijkamp geboren en getogen is in Nederland, bracht zij in 2016 haar debuutroman uit in Amerika. Dat het boek in de Verenigde Staten veel aandacht trok, bleek al snel toen Nijkamp met 'This is it where it ends' in no time bovenaan de New York Times bestsellerlijst belandde. Ook in eigen land slaat de Nederlandse vertaling '54 minuten' bij veel lezers in als een bom!

De plot is voor veel Amerikanen angstaanjagend herkenbaar: een 54-minuten durende schietpartij op een middelbare school. Vanuit het perspectief van vier leerlingen vertelt Nijkamp het beklemmende verhaal. De lezer wordt hiermee direct in het diepe gegooid, met enige verwarring tot gevolg. In rap tempo en zonder enige voorkennis stappen we in de levens van Autumn, Sylv, Tomas en Claire; alle vier bevinden zij zich gedurende de schietpartij in of rond de school, maar samen hebben zij nog iets gemeen: ieder heeft een connectie met Tyler, de schutter.

Enkele minuten voordat de rector haar welkomstspeech in de aula beëindigt, lijkt het nieuwe semester nog rooskleurig te beginnen: Claire traint op de atletiekbaan voor de volgende wedstrijd, de rebelse Tomas is bezig het dossier van een leerling te stelen, en Autumn en Sylv zitten in de aula de saaie speech van de rector uit. Maar dan slaat het noodlot toe: de deuren van de aula zitten potdicht, leerlingen als ratten in de val, en Tyler haalt de trekker over. En over. En over.

Nijkamp weet de lezer op indrukwekkende wijze enorme kippenvel te bezorgen; het hele boek lang. Zonder dat de focus al teveel op het gewelddadige bloedbad wordt gelegd, omschrijft ze het schooldrama levensecht. De doodsangst en paniek van de leerlingen is met ieder woord tastbaar, het verdriet tot op het bot voelbaar; alsof je als lezer zelf in de school op de vlucht bent.

De ervaringen van Claire, Tomas, Autumn en Sylv vallen gedurende het verhaal als een complexe puzzel in elkaar. Beetje bij beetje krijgen deze leerlingen een eigen gezicht en zijn ze voor de lezer makkelijker van elkaar te onderscheiden. Het schetst gaandeweg niet alleen een beeld van ieders eigen - soms heftige - voorgeschiedenis; het ontrafelt tevens de akelige motieven van Tyler. Nijkamp weet haar personages feilloos tot je hart te laten doordringen, en zelfs de schutter dwingt enige sympathie af. Een onheilspellende afloop nadert, en iedere zin wordt ademloos gelezen.

Nijkamp heeft de lezer in haar greep, maar brengt die tegelijk ook uit balans wanneer er social media berichten tussen de hoofdstukken door verschijnen. De berichten krijgen niet de toelichting die de lezer nodig heeft, noch hebben ze enige toegevoegde waarde. Het matcht niet met de indringende schrijfstijl die zij voor de plot heeft gecreëerd.

Dat daargelaten, is '54 minuten' een indrukwekkend en angstvallig realistisch verhaal dat de lezer met stokkende adem in een ruk zal willen uitlezen. Na 54 minuten sluit Nijkamp het drama af met een prachtig epiloog als eerbetoon aan de slachtoffers die de schutter op Opportunity High heeft nagelaten; en daarmee laat Nijkamp een bijzondere indruk achter.