Met veel inlevingsvermogen geschreven

Jacob Vis (Job Vis, 1940) schreef dit bijzondere boek naar aanleiding van een krantenartikel over de hardnekkige geruchten die er leven rondom de gebeurtenissen in het Ronde Huis op de Veluwe. Een collega-auteur had hetzelfde idee. Onafhankelijk van elkaar brachten ze dit voorjaar een boek uit over hetzelfde gebouw. Aanvankelijk was de boektitel van Jacob Vis ook Het Ronde Huis, maar zijn collega was net ietsje eerder. De Zwarte Duivel  is een uitstekend alternatief. Wie meer wil weten over deze toevalligheid, lees op deze site het artikel van Peter Kuijt: ‘Een krankzinnig toeval. Twee boeken, één gebouw’. Vis heeft een twintigtal boeken op zijn naam staan en is een aantal keren genomineerd voor De Gouden Strop en de Diamanten Kogel.

In 1913 raken houtskoolbranders Gerrit en Benjamin Jonker en hun jongste zusje Geertje betrokken bij bizarre gebeurtenissen in het Ronde Huis op de Veluwe. Eigenaar Frank van Vliet, ook wel ‘De Zwarte Duivel’ genoemd, organiseert regelmatig seksbacchanalen voor de hooggeplaatste adel. Hiervoor worden tienermeisjes en -jongens gerekruteerd die beschikbaar moeten zijn voor de lusten van de gasten, die volgens de officiële berichtgeving voor de jacht zijn uitgenodigd. Geertje Jonker werkt als dienstmeisje voor van Vliet en is een van de slachtoffers die regelmatig misbruikt wordt. Haar broers knijpen een oogje dicht: iedereen vreest Van Vliet en is op een bepaalde manier afhankelijk van deze satanische man.

Honderd jaar later vindt een wandelend stelletje in het gebied waar eens het Ronde Huis heeft gestaan een onthoofd lijk. Inspecteur Jan Huisman krijgt deze moordzaak toegewezen en het spoor leidt naar de invloedrijke kringen van de Oekraïense maffia. De gruwelijkheden uit de geschiedenis over het Ronde Huis lijken te herleven. Dan blijkt er ook een connectie te zijn met een man die toevallig ook Frank van Vliet heet, maar deze geniet de volle bescherming van de machtige maffialeider. De Nederlandse recherche krijgt geen poot aan de grond in het ondoordringbare maffiabolwerk, waardoor het onderzoek in een impasse geraakt. Als commissaris Ben van Arkel terugkeert van een missie in Afghanistan wordt hij toegevoegd aan het team. Met zijn onorthodoxe methoden zou hij misschien voor een doorbraak kunnen zorgen in het vastgelopen onderzoek.

Afwisselend komen de gebeurtenissen uit 1913 en 2013 aan bod. Het is even wennen omdat je aanvankelijk geen idee hebt over het verband tussen de geschiedenis rondom het Ronde Huis en de vondst van het onthoofde lijk. De hoofdstukken over de belevenissen van de gebroeders Jonkers zijn heel realistisch beschreven en gelardeerd met smeuïge feiten. Mooi hoe Vis laat zien dat beschaving niet automatisch voortvloeit uit status en verworven adellijke titels. De enigen die een geweten in hun donder hebben, blijken de gebroeders Jonker te zijn. Het leven in de moderne tijd vormt weliswaar een schril contrast met de omstandigheden waarin men anno 1913 leefde, maar Vis maakt op een gruwelijke manier aanschouwelijk dat seksuele aberraties en de daaruit voortvloeiende misdrijven niet tijdgebonden zijn. L'histoire se répète.

De Zwarte Duivel  herbergt een periode in de vaderlandse geschiedenis die men liever vergeet. De toenmalige gedragingen van edelen en notabelen zouden absoluut niet voor een koninklijke onderscheiding in aanmerking komen. Is de historie over het Ronde Huis fictie of waarheid, vraag je je af. Vis wil ons in ieder geval laten zien dat door de eeuwen heen mensen zich als beesten kunnen manifesteren. Ongeacht hun afkomst. Mede door de levensechte personages schetst Vis ons een boeiend beeld over menselijke drijfveren tegen de achtergrond van het leven toen en nu. Zonder het historisch te hoeven toetsen leest De Zwarte Duivel  als een spannende thriller die met veel inlevingsvermogen is geschreven. De verteltrant is keihard, meedogenloos en soms diep ontroerend. Een bijzonder boek, dat doet vermoeden dat Vis een gedegen studie heeft gemaakt over het Ronde Huis. Alle waardering gaat uit naar deze auteur die het lef heeft gehad een stukje geschiedenis, waar veel over gespeculeerd wordt, op te rakelen en hiermee een parallel trekt met de praktijken van de hedendaagse maffia.